13 نتیجه برای Its
رضا میردریکوند، گودرز نجفیان، محمدرضا بی همتا، آسا ابراهیمی،
دوره 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
این مطالعه بهمنظور شناسایی نشانگرهای پیوسته به برخی صفات دانه گندم انجام شد. یک‌صد ژنوتیپ گندم، در قالب طرح آلفا لاتیس با دو تکرار کشت شدند و پس از برداشت دانه‌ی ژنوتیپهای مورد آزمایش، صفاتی چون سختی دانه، طول، عرض و وزن هزار دانه‌ی آنها اندازه‌گیری شد. نقشه‌یابی ارتباطی با استفاده از نشانگرهای ریزماهواره، در کل ژنوم و همچنین برخی نشانگرهای ریزماهواره پیوسته به کیو.تی.ال‌ها (QTLs)، انجام گرفت. از تعداد 96 نشانگر بهمنظور بررسی ساختار جمعیت و 22 نشانگر پیوسته به صفات استفاده شد. ساختار جمعیت، با استفاده از نرم‌افزار Structure تعیین شد و ژنوتیپها به شش زیر جمعیت تقسیم شدند. در مجموع تعداد 35 نشانگر پیوسته به صفات با استفاده از نرم‌افزار Tassel شناسایی شدند که از این تعداد هشت نشانگر SSR پیوسته به کیو.تی.ال بودند. سایر نشانگرها که با صفات پیوستگی نشان دادند برای بررسی ساختار جامعه مورد استفاده قرار گرفته بودند. نشانگرهای پیوسته به کیو.تی.ال برای صفات، سختی دانه در کروموزوم 5B، 5D و 6D، طول، عرض و وزن هزاردانه در کروموزوم‌های 1B، 2B، 2D، 5B، 5D، 6D، 7B و 1A شناسایی شدند. نتایج این مطالعه نشان داد که نقشه‌یابی ارتباطی می‌تواند بهعنوان یک روش مکمل برای مکان‌یابی کیو.تی.ال بهمنظور انتخاب به کمک نشانگر در گندم نان مورد استفاده قرار گیرد.
رضا درویش‌زاده، میر جواد وسوی اندزقی، امیر فیاض مقدم، حسین عباسی هولاسو، سید رضا علوی،
دوره 3، شماره 2 - ( 12-1395 )
چکیده
به منظور بررسی توارثپذیری و نحوه عمل ژن برای صفات کمی مهم در توتون شرقی، تالقی بین دو ژنوتیپ 10-16 Basma و SPT406 با رقم 31. S Basma در سال زراعی 89-88 انجام گرفت. والدین همراه با نسلهای F1 ،F2 ،BC1 و BC2 حاصل از تالقی در شرایط مزرعه و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار برای صفات ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ قابل برداشت، تعداد میانگره، قطر بوته و عملکرد در هر بوته ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد که میانگین مربعات نسلها برای تمامی صفات بجز قطر بوته معنیدار است. لذا تجزیه میانگین نسلها جهت برآورد آثار ژن با استفاده از آزمون مقیاس وزنی و کای اسکوئر برای صفات معنیدار انجام گرفت. کای اسکوئر مدل ساده سه پارامتری افزایشی- غالبیت برای تالقیها معنیدار بود که حاکی از حضور اثرات متقابل غیرآللی در توارث این صفات است. سپس مدل شش پارامتری برازش یافت و بهترین مدل برای هر تالقی انتخاب گردید. برای صفات ارتفاع، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ و تعداد میانگره علیرغم معنیدار شدن اثرات ژنتیکی افزایشی و غالبیت، مقدار بسیار باالی اثر غالبیت و حضور اثر متقابل غالبیت در غالبیت در مقایسه با اثرات افزایشی حاکی از اهمیت بیشتر اثرات ژنتیکی غیر افزایشی و توارث پیچیده این صفات است. لذا انتخاب در نسلهای اولیه برای این صفات موفقیتآمیز نخواهد بود. با این حال، در رابطه با عملکرد، اثرات ژنتیکی افزایشی نقش پررنگتری را ایفا مینمایند، به این لحاظ به نظر میرسد که انتخاب در نسلهای اولیه برای این صفت امیدوارکننده خواهد بود.
محمد رضا صلواتی میبدی، غلامعلی رنجبر، سید کمال کاظمی تبار، حمید نجفی زرینی،
دوره 4، شماره 1 - ( 6-1396 )
چکیده
تنش آبی یکی از رایجترین تنشهای محیطی است که تولید محصول توتون را در ایران با محدودیت روبرو میسازد. شناسایی تنوع موجود در ژرم پلاسم توتون و درک روابط ژنتیکی صفات به اصلاح ارقام متحمل به تنش خشکی کمک شایانی می‌نماید. در این مطالعه، تنوع ژنتیکی 100 ژنوتیپ توتون گرمخانهای نسبت به تنش خشکی، با استفاده از 15 صفت مورفولوژیک و 25 نشانگر بین ریز ماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. ارقام در قالب طرح لاتیس ساده 10×10 با 2 تکرار (در شرایط دیم و آبی) در مؤسسه تحقیقات توتون تیرتاش کشت شدند. نتایج نشان داد مقدار محتوی نسبی آب و پایداری غشاء سیتوپلاسمی در شرایط آبیاری نرمال بیشتر از مقدار آن در شرایط تنش خشکی بود. محاسبه وراثت‌پذیری کم برای این دو صفت در شرایط تنش خشکی نشان دهنده‌ی تاثیر زیاد محیط روی دو صفت بود. نتایج بدست آمده از خوشه‌بندی ارقام به روش UPGMA با نشانگر بین ریز ماهواره و خوشه‌بندی به روش WARD با صفات مورفولوژیک منطبق نبود. آغازگر UBC814:(CT)8A با 16 باند چند شکل از کل 17 باند، قدرت تفکیک بالاتری نسبت به سایر آغازگرها داشت و برای بررسی‌های تنوع مولکولی توتون مناسب به نظر میرسد. رقم K394 نیز به دلیل عملکرد بالا و پایداری بیشتر عملکرد در دو شرایط، بهعنوان متحمل‌ترین رقم به خشکی شناسایی و معرفی شد. با استفاده از نتایج این تحقیق میتوان ژنوتیپ‌هایی با تفاوت ژنتیکی زیاد و صفات مطلوب را انتخاب و در برنامههای تولید واریته هیبرید با هتروزیس بالا جهت تحمل به تنش خشکی در توتون استفاده نمود.
سعید خاوری خراسانی، عبدالناصر مهدی پور،
دوره 5، شماره 1 - ( 6-1397 )
چکیده
انتخاب بر اساس شاخص مناسب می‌تواند یکی از روشهای موثر جهت گزینش غیر مستقیم برای بهبود همزمان عملکرد و اجزای آن باشد. به منظور تعیین شاخص انتخاب برای اصلاح ژنتیکی عملکرد، 60 هیبرید سینگل کراس ذرت دانه ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در شرایط تنش خشکی و بدون تنش (شاهد) در قالب دو آزمایش مجزا در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی کشت شدند. شاخص‌های انتخاب براساس صفات وارد شده در تجزیه رگرسیون گام به گام و با در نظر گرفتن ارزشهای فنوتیپی، ژنتیکی و اقتصادی محاسبه شدند. براساس نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام در شرایط بدون تنش صفات رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، عمق دانه، تعداد دانه در ردیف بلال و طول تاسل جمعا 60.68 درصد از تغییرات مربوط به عملکرد را تبیین نمودند، در حالیکه در شرایط تنش صفات تعداد دانه در ردیف بلال، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، وزن هزاردانه، طول بلال و تعداد برگ بالای بلال در مجموع 63.77 درصد از تغییرات مربوط به عملکرد را توجیه نمودند که در محاسبه شاخص انتخاب مورد استفاده قرار گرفتند. از 5 شاخص انتخاب بهینه (اسمیت-هیزل) و یک شاخص انتخاب پایه (پسک- بیکر) برای گزینش ژنوتیپهای ذرت در شرایط تنش رطوبتی و غیر تنش استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار سودمندی نسبی گزینش بر مبنای عملکرد و پیشرفت ژنتیکی مورد انتظار برای کلیه صفات در شاخص دوم اسمیت هیزل در هر دو محیط غیر تنش و تنش، نسبت به سایر شاخص‌ها بیشترین میزان بود. براساس مقادیر عملکرد دانه و شاخص‌های انتخاب بهینه و پایه 20 درصد از ژنوتیپهای برتر توسط هر شاخص انتخاب شدند. برمبنای نتایج حاصله در شرایط غیرتنش ژنوتیپ 60 (رقم تجاری سینگل کراس 704 ) توسط تمامی شاخص‌ها به عنوان برترین ژنوتیپ و در شرایط تنش رطوبتی ژنوتیپهای متفاوتی به عنوان برترین‌ها توسط شاخص‌های مختلف انتخاب گردیدند که میتوان به ژنوتیپهای 16 (ME77006/1 × K1263/1)، 22 (ME77006/1 × K1263/1) و 34 (ME78005/2 × A679) اشاره کرد که لااقل توسط 2 یا 3 شاخص گزینشی مختلف برای شرایط تنش رطوبتی برگزیده شده‌اند.
میترا شهبازی، فرهاد نظریان فیروزآبادی، امیدعلی اکبرپور،
دوره 5، شماره 1 - ( 6-1397 )
چکیده
گل داوودی (Chrysanthemum morifolium) یکی از مهم‌ترین گیاهان زینتی دنیا‌ست که نقش مهمی در رونق صنعت گل و گیاهان باغی در دنیا دارد. آگاهی از تنوع ژنتیکی گل داوودی، یکی از پیش‌نیاز‌های بهنژادی این گیاه در جهت اهداف مهم اقتصادی است. نشانگرهای مولکولی سهم به‌سزایی در تشخیص و معرفی تنوع ژنتیکی بین و درون‌گونه‌ای دارند. در همین راستا، تنوع ژنتیکی تعدادی از ارقام گل‌های داوودی موجود در ایران با استفاده از توالی‌یابی قسمتی از rDNA به کمک آغازگر‌های ITS4 و ITS5 بررسی شد. فاصله ژنتیکی ارقام داوودی از 0.05 تا 10.15 متغیر بود که نشان دهنده‌ی تنوع ژنتیکی در بین ارقام ایرانی گل داوودی بود. درخت فیلوژنی گونههای گل داوودی به روش پارسیمونی ترسیم شد و ارقام را به دو کلاد اساسی، یکی مربوط به کلاد موریفولیوم و دیگری کلاد مربوط به بقیه گونههای داوودی، تقسیم نمود که نشان دهنده‌ی قدرت نشانگر ITS در نشان دادن تنوع ژنتیکی بین ارقام گل داوودی بود. در درخت تبارشناسی، تمام ارقام ایرانی در کلاد موریفولیوم قرار گرفتند که نشان میدهد احتمالاً تمام ارقام ایرانی از یک ژنوتیپ یا توده منشا گرفته‌اند. نتایج تبارشناسی ارقام داوودی نشان داد که تغییرات و تنوع ژنتیکی فراوانی در جنس گل داوودی مشاهده می‌شود. این موضوع نشان میدهد که در جریان تکامل، دو‌رگ‌گیری‌های درون‌گونه‌ای، بین‌گونه‌ای و حتی بین‌جمعیتی در این گیاه سبب ایجاد تنوع فوق‌العاده‌ای شده است که در نتیجه میتوان از آنها در کارهای بهنژادی استفاده کرد.
سیده زهرا حسینی، بهروز شیران، محمدعلی ابراهیمی،
دوره 5، شماره 2 - ( 12-1397 )
چکیده
رابطه فیلوژنتیک بین 12 گونه وحشی Prunus، یک رقم زراعی بادام و یک رقم هلو، با استفاده از توالی‌‌های ناحیه ITS1-5.8S rDNA-ITS2 هسته و ناحیه DNA trnL کلروپلاستی و با روشهای حداکثر شباهت و نزدیک‌ترین همسایگی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج حاصل از دادههای ITS در این پژوهش تنها توانست گونههای مورد مطالعه Prunus را به دو گروه تقسیم کند اما در تفکیک بخش‌ها از یکدیگر کارایی لازم را نداشت. گونه P. tenella نسبت به سایر گونههای مورد مطالعه، در فاصلۀ ژنتیکی دورتری قرار گرفت و به نظر میرسد این گونه به Amygdalus تعلق ندارد. همچنین با استفاده از دادههای ITS میتوان گزارش نمود، Prunus مونوفیلتیک می‌‌باشد. فواصل ژنتیکی برای هرجفت از گونه‌‌ها مشخص شد و میانگین فاصلۀ ژنتیکی در بین گونه‌‌ها تنها کمترین فاصلۀ ژنتیکی را در داخل جنس نشان میدهد. بر اساس نتایج این تحقیق میتوان Prunus را بصورت تک جنس گزارش نمود و با توجه به شباهت بسیار زیاد ناحیۀ trnL در گونههای وحشی بادام، احتمالاً جد مادری Prunus یکی بوده و trnL نشانگر خوبی برای جداسازی گونههای موجود در بادام نیست.
رویا زیرک، علی سلیمانی، مهرشاد زین‌العابدینی، حمید حاتمی ملکی، عزیزاله خیری،
دوره 5، شماره 2 - ( 12-1397 )
چکیده
در این تحقیق تنوع ژنتیکی تعداد 30 ژنوتیپ سنجد متعلق به زیستگاه‌‌های استان آذربایجان شرقی (مناطق تبریز، مراغه و ملکان) با استفاده از نشانگرهای مرفولوژیکی و ملکولی AFLP ارزیابی شد. نتایج آماره‌‌های توصیفی صفات کمی و کیفی بیانگر وجود تنوع در ژرم پلاسم مورد ارزیابی بود. با استفاده از الگوریتم UPGMA بر پایه صفات کمی و کیفی، ژنوتیپها در 5 گروه قرار گرفتند. در گروه اول بیشتر ژنوتیپهای منطقه مراغه و در گروه سوم بیشتر ژنوتیپهای منطقه تبریز قرار گرفتند. از تعداد 14 ترکیب آغازگر EcoRI-MseI برای انگشت‌‌نگاری ژنوتیپها استفاده شد و در مجموع تعداد 439 نوار چند شکل تکثیر شد. براساس معیار تشابه جاکارد، کمترین شباهت ژنتیکی (25 درصد) بین ژنوتیپهای 19 (منطقه ملکان) و 27 (منطقه مراغه) مشاهد شد. نتایج تجزیه به مختصات اصلی بیانگر پوشش ژنومی مناسب نشانگرهای AFLP انتخاب شده در این مطالعه بود. بیشترین مقدار محتوای اطلاعات چندشکل (0.83 درصد) مربوط به ترکیب آغازگری MTTT-EGA و کمترین مقدار آن (0.33 درصد) مربوط به ترکیب آغازگری MGT- ETA بود. تجزیه خوشهای با استفاده از دادههای ملکولی ژنوتیپها را در 3 گروه قرار داد. بر این اساس توده‌‌هایی با توزیع مناطق جغرافیایی مشابه در کنار هم قرار نگرفتند، لیکن گروه‌بندی بر اساس صفات مرفولوژیکی کمی و کیفی تا حدود زیادی با توزیع جغرافیایی ژنوتیپها همخوانی نشان داد. این نتایج بر اساس نظریه تکامل همگرا و تا حدودی بدلیل تکثیر غیرجنسی سنجد از ژنوتیپهای مادری محدود و توزیع آنها در مناطق جغرافیایی مورد مطالعه، قابل تفسیر می‌‌باشد.
مهتاب صمدی گرجی، علی زمان میرآبادی، کامبیز فروزان، مصطفی حق پناه،
دوره 5، شماره 2 - ( 12-1397 )
چکیده
این آزمایش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی تعدادی از ژرم پلاسم‌های وارداتی بادامزمینی از بانک بذر کشور استرالیا در مرکز تحقیقات کاربردی و تولید بذر شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی اجرا شد. ارزیابی 12 صفات مورفولوژیکی مرتبط با عملکرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 1394 صورت گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپها برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. همچنین در مورد همه صفات، ضریب تنوع فنوتیپی از ضریب تنوع ژنتیکی بیشتر بود که نشاندهنده تأثیر عوامل محیطی بر روی صفات مورد بررسی می‌‌باشد. میزان وراثت‌پذیری عمومی از 80.25 درصد (عرض دانه) تا 99.54 درصد (وزن صددانه) متغیر بود که مقدار آن برای عملکرد دانه 96.85 درصد بود. بالاترین میزان ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی مربوط به صفت وزن غلاف بدست آمد، بنابراین میتوان به استفاده از روش انتخاب برای بهبود این صفت امید داشت و از آن به عنوان یک معیار انتخاب برای بهبود عملکرد دانه بهره جست. نتایج همبستگی ژنتیکی بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه با وزن دانه و عملکرد غلاف همبستگی معنی‌داری وجود دارد. در تجزیه خوشهای با استفاده از روش وارد، ژنوتیپهای مورد مطالعه به چهار گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند.
علی اکبر اسدی، مصطفی ولیزاده، سید ابوالقاسم محمدی، منوچهر خدارحمی،
دوره 6، شماره 2 - ( 12-1398 )
چکیده
کم‌آبی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید در کشاورزی به ویژه در مناطق خـشک و نیمه‌خشک به‌حساب می‌آید و کمبود آب (بویژه در مراحل زایشی) به علت عدم بـارش و یا توزیـع نامناسـب بارنـدگی از علـل محدودکننده عملکرد به شمار می‌رود. در این پژوهش، تلاقی بین رقم Gaspard (والد حساس به کم‌آبی) و لاین DN11 (والد متحمل) انجام شد. نسلهای F1، F2، F3، BC1 و BC2 حاصل، به‌همراه والدین، در طرح آزمایشی بلوکهای کامل تصادفی، در شرایط آبیاری عادی و تنش کمبود آب انتهای فصل هرکدام در سه تکرار و دو سال متوالی کشت شدند. صفات فیزیولوژیک برای نمونه های تک‌بوته اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس وزنی دادهها نشان داد که تنش کمبود آب باعث کاهش معنیدار در مساحت برگ پرچم و کاهش غیرمعنی دار در هدایت روزنه‌ای شده است. تجزیه میانگین نسل ها برای صفات شاخص کلروفیل با نتایج متفاوتی از لحاظ مدل های برازش داده شده رگرسیونی برای هر محیط همراه بود، ولی برای صفت ضریب هدایت روزنه نتایج تجزیه میانگین نسل ها در دو شرایط نرمال و تنش یکسان بود. علاوه‌بر اثرات افزایشی و غالبیت، اثرات متقابل اپیستازی نیز در وراثت کلیه صفات مورد بررسی نقش داشتند. بیشتر این اثرات متقابل از نوع اثرات مضاعف بود. در صفت مساحت برگ پرچم اثر افزایشی همراه با اثرات متقابل افزایشی × غالبیت و غالبیت × غالبیت در توارث نقش داشتند. در محتوای نسبی آب علاوه‌بر این اثرات، اثر غالبیت نیز در توارث نقش داشت. تجزیه واریانس نسلها نشان داد که عمل ژن برای صفت محتوای آب نسبی افزایشی، برای صفت مساحت برگ پرچم غالبیت و برای صفت ضریب هدایت روزنه (هر دو شرایط تنش و نرمال) فوق‌غالبیت بود. عمل ژن برای صفت شاخص کلروفیل در شرایط تنش فوق‌غالبیت و در شرایط نرمال افزایشی بود.
اسماعیل دستورانی، خلیل زینلی نژاد، مسعود سلطانی نجف آبادی، محمدهادی پهلوانی، حسن سلطانلو، سعید باقری کیا،
دوره 8، شماره 1 - ( 5-1400 )
چکیده
این پژوهش با هدف تعیین گروه‌های هاپلوتایپی و شناسایی آلل‌های اختصاصی برای صفات مطلوب زراعی گندم نان انجام شد. به‌همین منظور 42 ژنوتیپ گندم بومی ایران و 9 رقم تجاری به‌همراه رقم بهاره چینی (ژنوتیپ مرجع) در قالب طرح آگمنت کشت و از نظر 13 صفت فنوتیپی کمی ارزیابی شدند. نتایج آمار توصیفی نشان داد که صفات طول ریشک و روز تا گلدهی به‌ترتیب بالاترین و پایین‌ترین ضریب تغییرات فنوتیپی را داشتند. بهمنظور بررسی تنوع هاپلوتایپی QTL مرتبط با صفات فنوتیپی واقع بر کروموزوم‌های 4B و 7D گندم نان از هشت نشانگر ریزماهواره استفاده شد. نتایج نشان داد که ژنوتیپهای مورد بررسی با توجه به مطابقت آللی با ژنوتیپ مرجع در کروموزوم‌های 4B و 7D به‌ترتیب در 13 و شش گروه هاپلوتایپی قرار گرفتند. بهمنظور بررسی وجود ارتباط بین صفات و نشانگرها، تجزیه واریانس در قالب طرح کاملاً تصادفی با تکرار نامساوی برای تک‌تک نشانگرها انجام شد. در مجموع از 13 صفت مورد بررسی، برای هشت صفت ارتباط معنیدار آماری مشاهده شد و برای سه صفت به‌طور همزمان یک آلل اختصاصی معرفی گردید. چنانچه اصلاحگر علاقه‌مند به گزینش ژنوتیپ‌هایی باشد که به‌طور همزمان سه حالت مطلوب یعنی گلدهی زودتر، نیمه‌پاکوتاهی و تعداد بیشتر دانه در سنبله را داشته باشند، می‌تواند از آلل اختصاصی شناسایی شده (153جفتباز) نشانگر Xgwm149-4B استفاده کند.
سعید نواب‌پور، حوریه نجفی،
دوره 9، شماره 2 - ( 12-1401 )
چکیده
تنشهای محیطی از عوامل اصلی کاهش دهنده رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی به‌شمار میآیند و همواره امنیت غذایی انسان‌ها را تهد‌ید می‌کنند. این مطالعه بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر تغییرات صفات بیوشیمیایی و میزان بیان ژنهای عوامل رونویسی MYB در دو رقم گندم (تجن و زاگرس)، تحت تنش خشکی انجام شد. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار انجام شد. اعمال تیمار خشکی در سه سطح 40، 70 و 100 درصد ظرفیت زراعی و 4 هفته پس از جوانه‌زنی انجام شد. 20 روز پس از اعمال تنش نمونه‌برداری از برگ و ریشه بهمنظور بررسی بیان ژنها و برخی صفات بیوشیمیایی صورت گرفت. نتایج بررسی محتوای کلروفیل تحت تنش نشان داد که با افزایش شدت تنش در ژنوتیپهای مختلف محتوای کلروفیلa و b کاهش می‌یابد. میزان کاهش کلروفیلa و b در ژنوتیپ تجن در تنش شدید، بیشتر از ژنوتیپ زاگرس بود. همچنین محتوای TBARM تحت تنش شدید خشکی به‌طور معنی‌داری بیشتر از وضعیت تنش متوسط بود و این افزایش در ژنوتیپ تجن بیشتر از رقم زاگرس دیده شد. تجزیه و تحلیلRT-PCR نشان داد که ژنهای خانواده MYB مورد مطالعه، تحت تنش خشکی افزایش بیان نشان می‌دهند. از طرفی رقم زاگرس که جزو ارقام متحمل به تنش خشکی می‌‌باشد برای تمامی ژنهای مورد بررسی افزایش بیان بیشتری نسبت به رقم تجن داشت که امکان استفاده از این رقم را در بحث برنامههای بهنژادی فراهم میکند. همچنین با توجه به اهمیت ژنهای خانواده MYB طی تنش خشکی، از یافته‌های پژوهش حاضر میتوان در برنامههای بهنژادی و هرمی کردن ژنها استفاده کرد.
مریم ابراهیمی، رضا درویش زاده، امیر فیاض مقدم،
دوره 10، شماره 1 - ( 6-1402 )
چکیده
حفظ امنیت غذایی از اولویت‌های اساسی هر کشوری محسوب می‌‌گردد که در سایه توسعه و معرفی ارقام زراعی جدید، پر محصول و مقاوم به تنش‌ها حاصل می‌شود. ذرت با توجه به گستره مصرف؛ تغذیه انسان، تغذیه دام و طیور و استفاده‌های صنعتی، از اهمیت خاصی در برنامههای توسعه کشاورزی در راستای تأمین امنیت غذایی برخوردار است. برای بهبود صفت پیچیده که توارثپذیری پایینی دارد، از انتخاب غیرمستقیم توسط صفات دیگر و یا شاخص مناسب توسعه‌یافته بر اساس چند صفت میتوان استفاده نمود. در این پژوهش 86 ژنوتیپ ذرت در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، تحت دو شرایط نرمال و تنش شوری کشت شدند. در مرحله‌ی 8 برگی تنش شوری معادل dS/m 8 به گیاهان گروه تیمار اعمال گردید. اندازه‌گیری صفات از مرحله‌ی تاسل‌دهی تا رسیدگی فیزیولوژیک انجام گرفت. جهت انتخاب ژنوتیپهای مطلوب چهار شاخص انتخاب، اسمیت- هیزل، پسک- بیکر، بریم و رابینسون محاسبه شد. بر مبنای شاخص انتخاب اسمیت- هیزل که بهعنوان شاخص برتر با بالاترین کارایی انتخاب (ΔH) در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری بود، ژنوتیپ R59 در شرایط نرمال و ژنوتیپ 6*/88 در شرایط تنش شوری بهعنوان ژنوتیپهای برتر معرفی شدند. با توجه به کاهش بارندگی و به‌تبع آن کاهش کیفیت و شور شدن آب و خاک، ژنوتیپ 6*/88 بهعنوان یک ژنوتیپ مطلوب جهت توسعه ارقام هیبرید برای پشت سر گذاشتن چالش فوق قابل توصیه می‌‌باشد.
نسرین اکبری، رضا درویش زاده،
دوره 11، شماره 1 - ( 6-1403 )
چکیده
آفتابگردان از گیاهان دانه‌روغنی مهم، از تنش خشکی متأثر شده و عملکرد آن کاهش می‌یابد. انتخاب مستقیم برای بهبود عملکرد، بهعنوان فرآورده نهایی صفات مختلف، به‌دلیل تأثیرپذیری شدید از شرایط محیطی همواره مؤثر نیست. سالیان درازی است انتخاب غیرمستقیم از طریق صفات دیگر یا انتخاب از طریق شاخص، برای بهبود عملکرد پیشنهاد شده است. در این آزمایش تعداد 100 ژنوتیپ آفتابگردان دانه‌روغنی، در قالب طرح لاتیس ساده 10 × 10 تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی در دو سال متوالی از لحاظ برخی صفات آگرومورفولوژیک ارزیابی شدند. در شرایط تنش خشکی، آبیاری بعد از 180 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در مقایسه با 90 میلیمتر در شرایط آبیاری معمول انجام گرفت. شاخص‌های انتخاب بریم، اسمیت- هیزل، رابینسون و پسک-بیکر جهت انتخاب ژنوتیپها تحت دو شرایط محیطی محاسبه شدند. جهت ارزیابی و مقایسه شاخص‌ها و انتخاب برترین شاخص، معیار بازدهی مورد انتظار برای هر صفت از طریق شاخص، سود ژنتیکی مورد انتظار و سودمندی نسبی شاخص انتخاب محاسبه شد. نتایج نشان داد، پاسخ مستقیم به انتخاب برای صفات محتوای روغن دانه، روز تا رسیدگی و طول برگ تحت هر دو شرایط محیطی در مقایسه با پاسخ همبسته مطلوبتر است؛ اما در دو صفت قطر طبق و قطر ساقه تحت هر دو شرایط محیطی نسبت به سایر صفات مورد بررسی کمترین کارایی انتخاب مستقیم مشاهده شد. با در نظر گرفتن دو معیار پیشرفت ژنتیکی برای هر صفت از طریق شاخص (G∆) و بهره مورد انتظار برای شاخص (H∆) تحت شرایط نرمال و تنش خشکی، دو شاخص بریم و اسمیت- هیزل بهعنوان شاخص برتر و ژنوتیپ 254-ENSAT بهعنوان ژنوتیپ برتر معرفی شدند. از ژنوتیپ منتخب بعد از تأیید نهایی در سطح مولکولی با بررسی بیان ژنهای دخیل در تحمل تنش کمبود آب، میتوان در تولید ارقام هیبرید بهعنوان راهکاری برای کشت در شرایط تنش خشکی استفاده نمود.
