۱۱ نتیجه برای ژنوتیپ
علی شوروزدی، سید ابوالقاسم محمدی، مجید نوروزی، بهزاد صادق زاده،
دوره ۱، شماره ۱ - ( ۲-۱۳۹۳ )
چکیده
ژنوتیپ‌های بومی به‌دلیل تطابق و سازگاری با شرایط محیطی مختلف، ذخایر ژنتیکی با ارزشی برای افزایش تنوع ژرم‌پلاسم‌های اصلاحی و نیز منابع بالقوه برای ژن‌های مقاومت به تنش‌های زیستی و غیرزیستی بشمار می‌روند. در این مطالعه، تنوع و ساختار ژنتیکی ۱۱۹ ژنوتیپ بومی جو از کشورهای مختلف و ۲۵ رقم تجاری و لاین اصلاحی با استفاده از ۴۵ جفت آغازگر ریزماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع ۲۲۵ آلل با دامنه ۲ تا ۱۴ و میانگین ۵ آلل به ازای هر جایگاه تکثیر شدند. میزان اطلاعات چندشکلی برای نشانگرها بین ۰۵/۰ تا ۹۰/۰ با میانگین ۵۱/۰ متغیر بود. کمترین و بیشترین فراوانی آلل شایع به‌ترتیب مربوط به نشانگرهای EBMAC۰۷۸۸ (۱۳/۰) و GBM۱۴۱۱ (۹۷/۰) بود. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که واریانس درون‌گروهی (۹۴ درصد) سهم بیشتری در تبیین واریانس مولکولی کل در مقایسه با واریانس بین گروهی داشت. حداکثر و حداقل شاخص‌های شانون و تنوع ژنی نی به‌ترتیب به ژنوتیپ‌های بومی ایران و مصر تعلق داشت. تجزیه خوشه‌ای با استفاده از الگوریتم Minimum Evolution و ضریب فاصله P-distance ژنوتیپها را به سه گروه منتسب کرد. این گروه‌بندی تا حدودی با مناطق جغرافیایی ژنوتیپها مطابقت داشت.
پیمان شریفی، هاشم امین‌پناه،
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه، اثرات متقابل ژنوتیپ×محیط و برآورد برخی از پارامترهای ژنتیکی مررتبط برا عملکررد دانه و اجزای آن، هفت الین امیدبخش برنج به همراه ارقام شیرودی و الین۸۴۳ ،در قالب طرح بلوکهای کامل تصرادفی در ۳ تکرار در ۳ منطقه استان مازندران )تنکابن، آمل و ساری( طی سالهای زراعی ۱۳۹۲-۱۳۹۰ مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیره واریانس عملکرد دانه حاکی از تفاوتهای ژنتیکی بین ژنوتیپها در اکثر محیطها بود. تجزیه واریرانس مرکرب نشران داد کره اختالف معنیداری بین سالها و مکانها وجود نداشت، در حالیکه اثر متقابل سال×مکان×ژنوتیپ برای عملکرد دانره، ارتفرا بوته و وزن هزار دانه معنیدار بود. نتایج تجزیه پایداری ژنوتیپها با روشهای تکمتغیره نشان داد که الین شماره ۶ ،با توجره به دارا بودن واریانس درون مکانی پایین، ضریب تغییررات پرایین و عملکررد براال ) ۸/۶۰۲۰ کیلروگرم در هکترار( پایردارترین ژنوتیپ بود. باال بودن ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی در صفات مورد مطالعه به وجود تنرو ژنتیکری بررای تمرام صرفات مورد مطالعه داللت داشت. میزان وراثتپذیری عمومی دارای دامنهای از ۰۶/۴۹( ٪ارتفا بوته( تا ۴۸/۹۲( ٪تعداد دانه پر( برود که مقدار آن برای عملکرد دانه ۹۶/۵۹ بود. باالترین میزان ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی، وراثتپرذیری عمرومی و سرود ژنتیکی بر میانگین کل مربوط به صفت تعداد دانه پر در خوشه بود. بنابراین میتوان به روش انتخاب برای بهبرود ا یر ن صرفت امید داشت و از آن به عنوان یک معیار انتخاب برای بهبود عملکرد دانه بهره جست. در مجمو ، ژنوتیپ ۶ میتوانر د بره عنروان ژنوتیپ برتر انتخاب و در آزمایشهای بهزراعی به منظور دستیابی به یک رقم پاکوتاه و با عملکرد پایدار استفاده شوند.
شقایق مهروی، غلامعلی رنجبر، حمید نجفی زرینی، قادر میرزاقادری،
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۹ )
چکیده
انیسون گیاهی یک‌ساله و متعلق به خانواده چتریان است و از اسانس حاصل از میوه آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و نوشیدنی استفاده می‌شود. تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید انیسون در سراسر دنیاست. در این تحقیق برای بررسی رابطه‌های متقابل میان صفات مختلف و همچنین ارزیابی عملکرد ژنوتیپ‌های انیسون از روش بای‌پلات (نمودار دو وجهی) استفاده شد. در این بررسی ۱۸ ژنوتیپ انیسون در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه وسترن استرالیا، در دو شرایط معمولی و تنش خشکی هرکدام در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. پانزده صفت پدیدشناختی (فنولوژیکی)، ریخت‌شناسی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنیداری بین عملکرد و تعداد میوه و وزن هزار میوه در هر دو شرایط معمولی و تنش خشکی وجود داشت. با توجه به همبستگی منفی و معنیدار بین صفات فنولوژیک و عملکرد میوه در دو تیمار متفاوت آبیاری، میتوان نتیجه گرفت که برای دستیابی برای ژنوتیپ‌هایی با عملکرد میوه بالا، باید به‌دنبال انتخاب ژنوتیپ‌هایی زودرس در انیسون بود. در این مطالعه، همبستگی معنیداری بین صفت محتوای رطوبت نسبی با عملکرد میوه، تحت تیمار تنش مشاهده شد که میتوان از این صفت به‌عنوان شاخص فیزیولوژیک، برای ارزیابی تحمل خشکی در انیسون استفاده کرد. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای بر اساس صفات اندازه‌گیری شده، تحت هر دو شرایط مورد بررسی ژنوتیپها در سه خوشه گروه‌بندی شدند. با توجه به نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشه‌ها در شرایط معمولی و تنش، ژنوتیپ‌های شماره ۱، ۵، ۶، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ به‌عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپها به تنش خشکی شناسایی شدند. از این ژنوتیپها میتوان در برنامه‌های اصلاحی بهبود تحمل به خشکی در ژرم‌پلاسم انیسون استفاده نمود.
رحمت الله کریمی زاده، طهماسب حسین پور، جبار آلت‌جعفربای، کمال شهبازی هومونلو، محمد آرمیون،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۹ )
چکیده
روشهای مختلفی برای بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار وجود دارد که شامل روشهای پارامتری، ناپارامتری و چندمتغیره است. در این پژوهش، تعداد ۱۹ ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم انتخابی از آزمایشهای پیشرفته مقایسه عملکرد سال زراعی ۹۱-۱۳۹۰ به‌همراه رقم شاهد دهدشت به‌مدت سه سال زراعی (۹۴-۱۳۹۱) در پنج منطقه گچساران، گنبد، خرم‌آباد، مغان و ایلام به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار مطالعه شدند. تجزیه مرکب دادهها اثر معنیدار محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط را نشان داد. در روشهای تکمتغیره پارامتری، ژنوتیپ‌های شماره ۷، ۱۲، ۱۸ و ۲۰ پایدارترین ژنوتیپها بودند. در روشهای تکمتغیره ناپارامتری، ژنوتیپ‌های شماره ۲، ۷، ۱۲، ۱۳، ۱۸، ۱۹ و ۲۰ با کمترین سهم در اثر متقابل ژنوتیپ و محیط به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپها انتخاب شدند. در روش امی، ژنوتیپ‌های ۲، ۷، ۱۲، ۱۹ و ۲۰ با اختصاص کمترین مقادیر رتبه در محیط‌های مختلف و بالاترین میانگین عملکرد دانه در گروه ژنوتیپ‌های پایدار قرار گرفتند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، ژنوتیپ‌های ۱۲، ۲۰، ۱۸ و ۷ می‌توانند به‌عنوان ژنوتیپ‌های امیدبخش و کاندیدای معرفی به‌عنوان رقم انگاشته شوند.
رحمت الله کریمی زاده، طهماسب حسین پور، پیمان شریفی، جبار آلت‌جعفربای، کمال شهبازی، کاوس کشاورزی،
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۵-۱۴۰۰ )
چکیده
گندم دوروم ( .L Triticum turgidum) مانند بیشتر گیاهان زراعی دیگر، تحت تأثیر تنش‌های مختلفی قرار میگیرد؛ بنابراین، ارقامی که علاوه‌بر توانایی تولید عملکرد بالاتر، بتوانند پتانسیل عملکرد خود را در سالها و مکان‌های مختلف حفظ کنند، ارقام برتر به‌شمار می‌آیند. به‌منظور دستیابی به ژنوتیپ‌های پرمحصول و پایدار گندم دوروم، ۱۶ لاین همراه با دو رقم شاهد دهدشت و سیمره در چهار منطقه گچساران، گنبد، خرم‌آباد و مغان به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار طی سه سال زراعی (۹۵-۱۳۹۲) مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه مرکب دادهها اثر معنیدار ژنوتیپ، محیط و برهمکنش ژنوتیپ × محیط را نشان داد. ژنوتیپ ۶ و ژنوتیپ ۱۸ به‌ترتیب بیشترین و کمترین میزان عملکرد دانه را داشتند. بر پایه روشهای پارامتری، ژنوتیپ‌های ۳، ۵، ۱۵، ۱۳ و ۱۶ و بر پایه روشهای ناپارامتری، ژنوتیپ‌های ۱، ۳، ۴، ۵، ۱۵ و ۳، پایدارترین ژنوتیپها بودند. بر پایه مجموع رتبه‌ی کنگ، ژنوتیپ‌های ۱۵، ۵، ۶ و ۱ پایدارتر از ژنوتیپ‌های دیگر بودند. از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایدهآل (SIIG) برای ادغام تمام شاخص‌ها در یک شاخص استفاده شد که بر پایه آن، ژنوتیپ‌های ۵ و ۱۵ با داشتن بیشترین میزان شاخص SIIG و عملکرد دانه، ژنوتیپ‌های برتر بودند. بر پایه تمام شاخص‌ها، ژنوتیپ‌های ۵ و ۱۵ پایدارترین ژنوتیپها از نظر عملکرد دانه بود و می‌توانند در پروسه‌های معرفی رقم به‌کار گرفته شود.
حسین زینل زاده تبریزی، سعدالله منصوری، عباس فلاح طوسی،
دوره ۸، شماره ۱ - ( ۵-۱۴۰۰ )
چکیده
تجزیه و تحلیل اثر متقابل ژنوتیپ و محیط با استفاده از روشهای مختلف آماری در اصلاح‌نباتات اهمیت زیادی دارد. به‌منظور بررسی پایداری عملکرد دانه لاین‌های امیدبخش کنجد با استفاده از معیارهای مختلف پارامتری و ناپارامتری، آزمایشی با ۱۳ لاین امیدبخش کنجد به‌همراه رقم شاهد اولتان در سه منطقه کرج، مشهد و مغان در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار در طی دو سال ۱۳۹۵ و ۱۳۹۶ انجام یافت. تجزیه واریانس مرکب داده‌های عملکرد لاین‌های امیدبخش کنجد نشان داد که اثر ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × سال × مکان در سطح احتمال یک درصد بر عملکرد دانه معنیدار بود. محیط کرج-۹۶ بیشترین میانگین عملکرد دانه ژنوتیپها با ۱۳۴۶ کیلوگرم در هکتار و محیط مشهد-۹۶ کمترین عملکرد دانه ژنوتیپها با ۱۰۰۱ کیلوگرم در هکتار را به خود اختصاص دادند. بیشترین و کمترین میانگین عملکرد دانه در بین ژنوتیپها در تمامی محیط‌های آزمون به‌ترتیب مربوط به لاین G۶ با ۱۴۴۴ کیلوگرم در هکتار و لاین G۱۲ با ۷۶۲ کیلوگرم در هکتار بود. نقشه حرارتی به‌همراه تجزیه خوشه‌ای، هم ژنوتیپها و هم پارامترهای پایداری را به سه گروه تقسیم کرد. بر این اساس، ژنوتیپ G۱۲ در گروه اول، ژنوتیپ‌های G۱، G۳، G۷، G۸ و G۱۳ در گروه دوم و بقیه ژنوتیپها به‌همراه رقم شاهد اولتان در گروه سوم بودند. ژنوتیپ‌های گروه دوم با داشتن بالاترین رتبه در اکثر معیارهای پایداری نسبت به سایر ژنوتیپها پایدار بودند و از بین آنها ژنوتیپ‌های G۸، G۱ و G۳ به‌ترتیب با میانگین عملکرد دانه ۱۴۱۷، ۱۳۹۸ و ۱۲۹۱ کیلوگرم در هکتار و بالاتر از متوسط عملکرد تمام ژنوتیپها، انتخاب و قابل توصیه در مناطق مورد آزمون بودند.
کاوه صادقی، محمدهادی پهلوانی، محسن اسماعیل‌زاده مقدم، خلیل زینلی‌نژاد،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده
شناسایی شاخص های انتخاب مهم‌ترین مرحله یک پروژه اصلاحی است که با هدف بهبود عملکرد دانه صورت میگیرد. تعریف شاخص انتخاب معمولاً با ارزشیابی متغیرها در روشهای آماری چندمتغیره انجام می شود. در پژوهش حاضر ارتباط بین عملکرد دانه و اجزای آن در ژنوتیپ‌های گندم نان با روشهای آماری چندمتغیره صورت گرفت. آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ۳ تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان در سال زراعی ۹۸-۱۳۹۷ اجرا گردید. ده رقم تجاری گندم نان به‌همراه نتاج حاصل از تلاقی مستقیم و معکوس آنها در یک آرایش دی آلل از نظر صفات مورفولوژیکی، فنولوژیکی به‌ویژه عملکرد دانه و اجزای آن مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج ضرایب همبستگی ژنوتیپی و فنوتیپی نشان داد که بین عملکرد دانه و صفات طول سنبله، وزن سنبله، تعداد پنجه بارور، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله، وزن هزاردانه، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت و معنی داری در سطح احتمال ۱ درصد وجود داشت. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه رگرسیون گام به گام، صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله اصلی و وزن سنبله اصلی به‌ترتیب وارد مدل رگرسیونی شده و در مجموع ۹۸ درصد از تغییرات عملکرد دانه را توجیه کردند. بر اساس نتایج تجزیه علیت، عملکرد بیولوژیک بالاترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. پس از عملکرد بیولوژیک، بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه مربوط به صفت وزن سنبله اصلی بود. همچنین با در نظر گرفتن مقادیر ویژه بزرگ‌تر از یک در تجزیه به عامل ها، ۸ عامل پنهانی شناسایی شد که در مجموع ۷۵,۱۸ درصد از تغییرات داده ها را توجیه نمودند. به‌طور کلی میتوان نتیجه گرفت که عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن سنبله نسبت به سایر صفات می‌توانند به‌عنوان شاخص‌های مناسب در برنامه‌های اصلاحی برای انتخاب ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در شرایط مزرعه مورد استفاده قرار گیرند. همچنین ژنوتیپ‌های گنبد♀ × احسان♂ و احسان از بیشترین ارزش برای صفات مورد بررسی برخوردار بودند که در تحقیقات به نژادی آینده می توان از آن ها استفاده کرد.
جمشید مرادپور، هادی احمدی، محمود باقری، داریوش گودرزی،
دوره ۹، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۱ )
چکیده
بادمجان در ایران دارای تنوع ژنتیکی زیادی است و توده‌های بومی بسیاری از این گیاه در ایران وجود دارند. جهت انجام آزمایشهای سازگاری و پایداری پنج توده بومی بادمجان میناب از مناطق عمده تولید این محصول جمع‌آوری و تحت برنامه اصلاحی گزینش لاین‌های خالص قرار گرفتند که در نتیجه ۱۵ لاین برتر بادمجان از این توده‌ها انتخاب شدند. پانزده ژنوتیپ بادمجان به‌همراه دو توده مادری برتر (جمعاً ۱۷ ژنوتیپ) به‌مدت ۲ سال و در ۳ منطقه کشور شامل میناب، کرج و جیرفت مورد مطالعه قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح آماری بلوکهای کامل تصادفی و در ۳ تکرار انجام شد. در نهایت عملکرد کل در دو سال متوالی اندازه‌گیری و در پایان تجزیه مرکب دادهها صورت گرفت و با بررسی پایداری ژنوتیپها به روش¬های AMMI و GGE Biplot بهترین لاین(ها) برای اقلیم‌های مختلف معرفی شدند. بر اساس نتایج مقایسه میانگین عملکرد ژنوتیپ‌های مورد بررسی در هر منطقه از میانگین دو سال آزمایش، ژنوتیپ GHE۱۲ در منطقه میناب، ژنوتیپ SA۱۳ در منطقه جیرفت و ژنوتیپ‌های AM۴، SA۱۵ و SA۵ در منطقه کرج از عملکرد قابل قبولی نسبت به بقیه ژنوتیپها برخوردار بودند. با این‌حال بر اساس نتایج تجزیه سازگاری و پایداری عمومی، دو ژنوتیپ Y۷ و SA۲۰ با داشتن کمترین میزان اثر متقابل، پایدارترین ژنوتیپها شناخته شدند. در نهایت بر اساس نتایج سازگاری و پایداری خصوصی، ژنوتیپ Y برای منطقه میناب، ژنوتیپ SA۱۳ برای منطقه جیرفت و ژنوتیپ AM۴ برای منطقه کرج قابل توصیه هستند.
جعفر احمدی، امیر عباس تقی زاده، محی الدین پیرخضری،
دوره ۹، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
به‌منظور تعیین ژنوتیپ ایدهآل گوجه‌سبز با در نظر گرفتن کمیت و کیفیت میوه، ۳۲ ژنوتیپ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات علوم باغبانی کرج طی دو سال زراعی ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ ارزیابی شدند. جهت ارزیابی ژنوتیپها و تعیین ژنوتیپ مطلوب، از ۲۶ صفت مرتبط با میوه، باردهی و عملکرد استفاده شد. با تجزیه واریانس مرکب دادهها، منبع تغییر ژنوتیپ برای تمام صفات مورد بررسی در سطح احتمال یک درصد معنیدار شدند. شاخص ASIIG نشان داد که ژنوتیپ‌های CodR، Cod۱۰۰، گوجه ملایر و گوجه‌سیاه مطلوب‌ترین ژنوتیپ‌های آزمایشی با شاخصی بالاتر از ۵۵ درصد بودند. همچنین ژنوتیپ‌های cod۹۸، cod۹۹، گوجه‌باغی قصردشت، گوجه قمی و گوجه هلندی با شاخص ASIIG بالاتر از ۴۹ درصد در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند. با استفاده از نمودارهای روش ASIIG و گروه‌بندی ژنوتیپها بر این اساس، ژنوتیپ‌های CodR، Cod۱۰۰، Cod۹۸، Cod۹۹، گوجه ملایر، گوجه‌سیاه و گوجه‌باغی قصردشت در چارک مطلوب واقع شدند. با تجزیه خوشه‌ای ژنوتیپ‌های CodR، Cod۱۰۰، گوجه‌سیاه و گوجه ملایر به‌همراه ژنوتیپ فرضی کاملاً ایدهآل (+) در فاصله برشی ۰۱۸/۰ در یک خوشه قرار گرفتند. بر اساس نتایج این تحقیق، هفت ژنوتیپ CodR، Cod۱۰۰، Cod۹۸، Cod۹۹، گوجه ملایر، گوجه‌سیاه و گوجه‌باغی قصردشت به‌عنوان ژنوتیپ‌های مطلوب این پژوهش از نظر کمیت و کیفیت میوه انتخاب شدند. درنهایت به‌دلیل مزایای بالای شاخص ASIIG، پیشنهاد گردید از این شاخص جهت تعیین ژنوتیپ مطلوب در سایر محصولات باغی استفاده شود.
سیده سمیه موسوی، امیدعلی اکبرپور، طهماسب حسین پور،
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
در این پژوهش ۱۵ ژنوتیپ گندم نان به‌همراه رقم آفتاب به‌عنوان رقم شاهد با ۴ تکرار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی به‌مدت ۳ سال زراعی (۱۳۹۸-۱۳۹۵) در ایستگاه سراب چنگایی شهرستان خرم‌آباد با هم مقایسه شدند. آزمون نسبت درست‌نمایی (LRT) نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ در سال برای عملکرد دانه معنیدار است. بر این اساس تجزیه مقادیر منفرد (SVD) بر روی ماتریس بهترین پیش‌بینی‌های نااُریب خطی (BLUP) اثر متقابل ژنوتیپ × سال، برای ارزیابی پایداری ژنوتیپها انجام شد. اسکری‌پلات نشان داد که مؤلفه اصلی اول ۷/۷۱ درصد و مؤلفه اصلی دوم ۳/۲۸ درصد از تغییرات ماتریس حاصل از بهترین پیش‌بینی‌های نااُریب خطی برهمکنش ژنوتیپ در سال را توجیه نمودند. بای‌پلات اولین مؤلفه اصلی محیط در برابر عملکرد اسمی نیز نشان داد که ژنوتیپ‌های شماره ۹، ۱۲ و ۱۳ سهم ناچیزی در برهمکنش ژنوتیپ × سال داشتند و از پایداری عمومی بالاتری برخوردار بودند. همچنین بای‌پلات حاصل از عملکرد دانه در برابر میانگین وزنی نمرات مطلق (WAASB)، ژنوتیپها را در چهار ناحیه قرار داد، به‌طوری که ژنوتیپ‌های شماره ۱۵، ۱۶، ۱۲، ۱۱ و ۱۰ در ناحیه چهارم به‌دلیل پایداری بالا (مقادیر پایین WAASB) و بزرگی متغیر پاسخ (عملکرد بالا) قرار گرفتند و به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر شناخته شدند. شاخص WAASBY (میانگین وزنی پایداری WAASB و عملکرد) ژنوتیپ‌های شماره ۱۵، ۱۶، ۱۲،۱۰، ۱۱،۱۴، ۹ و ۴ را به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار و پر محصول معرفی نمود. به‌طور کلی بر اساس دو شاخص WAASB و WAASBY و مقایسه آنها، ژنوتیپ‌های ۱۵، ۱۶، ۱۲، ۱۱ و ۱۰ به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر انتخاب شدند که میتوان آنها را به‌منظور کشت در اقلیم‌های مشابه توصیه نمود.
مصطفی خدادادی، بهزاد سرخی لله لو، سید محمد مهدی مرتضویان، جهانگیر عباسی کوهپالکانی، محمود باقری، میلاد کرباسی،
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
بادمجان به‌دلیل خواص تغذیه‌ای، یکی از محصولات سبزی صیفی بسیار مهم به‌شمار می‌رود. هدف از این مطالعه بررسی تنوع ژنتیکی بین نمونه‌های ژنتیکی بادمجان موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران بود. به‌منظور انجام این آزمایش در سال اول و در ارزیابی مقدماتی ۱۶۸ نمونه ژنتیکی و در سال دوم و ارزیابی تکمیلی ۴۰ نمونه ژنتیکی بادمجان موجود در بانک ژن گیاهی ملی ایران مورد بررسی قرار گرفتند. در این ارزیابی‌ها تعداد ۲۳ صفت کمی و کیفی ارزیابی شد. در ارزیابی مقدماتی، ژنوتیپ‌های مورد مطالعه اختلاف آماری معنیداری در سطح احتمال ۱ درصد برای همه صفات نشان دادند و توزیع فراوانی نمونه‌ها از نظر شکل میوه به‌صورت دلمه‌ای (۳۵,۸۹درصد)، قلمی (۳۲,۱۸ درصد)، لامپی (۱۳,۶۷ درصد)، نیم‌قلمی (۱۳,۱۵ درصد) و گرزی (۵,۱۱ درصد) بود. در ارزیابی تکمیلی، اثر ژنوتیپ در نمونه‌های مورد مطالعه برای همه صفات معنیدار بود. از لحاظ تنوع ژنتیکی در صفات کیفی، بیشترین تنوع در صفات رنگ گل (۱,۵۶) و شکل میوه (۱,۵۳) و کمترین تنوع در رنگ میوه (۰,۵) مشاهده شد. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای چهار گروه شناسایی شد. بیشترین فاصله ژنتیکی بین توده‌های شماره یک و ۲۰ (۲۲,۳۴) و کمترین فاصله بین توده‌های شماره هفت و ۲۱ (۰,۱۲) بود. در تجزیه به عامل‌ها سه عامل اصلی اول ۶۸,۰۶ درصد از تنوع موجود در دادهها را توجیه نمود. عاملهای اول و دوم، به‌عنوان عاملهای عملکرد و اجزا عملکرد شناخته شدند. همچنین صفات عملکرد میوه دارای وراثتپذیری بالا و همچنین همبستگی ژنتیکی معنیدار با همدیگر بودند؛ بنابراین با توجه به ضریب صفات مهم در تعیین عاملهای اول و دوم، انتخاب نتاج در جمعیت‌های در حال تفرق باید هم‌زمان با در نظر گرفتن به‌نژادی برای عملکرد و شکل میوه مورد نظر باشد.
