گوجه‌فرنگی مهم‌ترین محصول در بین سبزیجات، بعد از سیب‌زمینی میباشد و ایران رتبه ششم جهانی سطح زیرکشت آن را به خود اختصاص داده است. متأسفانه هرساله بیش از ۹۵ درصد بذرهای هیبرید سبزیجات وارد می‌شود. مطالعهی حاضر به‌منظور ارزیابی هیبریدهای وارداتی مرسوم (۸۳۲۰، Eden، Matin و Xaman) و نسلهای F۲ و F۳ حاصل از خودگشنی آنها صورت گرفت. در همین راستا پس از تولید نسلهای F۲ و F۳ سه نسل (F۱، F۲ و F۳) در کنار هم همراه با شاهد (Early Orbana y) طی سالهای ۹۸-۱۳۹۷ در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار کشت شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس برای صفات عملکرد تک‌بوته، روز تا گلدهی، متوسط وزن تک‌میوه، میوههای برداشت شده، اسیدیته (pH)، در سطح احتمال یک درصد و مواد جامد محلول (TSS) در سطح پنج درصد معنی‌دار بودند. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین میانگین عملکرد تک‌بوته برای۸۳۲۰ F۱ (۱۰/۱۰۹۲۰ گرم)، بالاترین تعداد روز تا گلدهی در Xaman F۲ (۰۱/۴۷ روز)، بالاترین متوسط وزن تک‌میوه در Xaman F۱ (۵۰/۱۱۵ گرم)، بیشترین تعداد میوههای برداشت شده در Xaman F۱ (۶۲/۱۰۶)، کمترین مقدار اسیدیته (pH) در ۸۳۲۰ F۱ (۱۰/۴) و بیشترین مقدار مواد جامد محلول را در نسل Matin F۳ (۹۶/۴) مشاهده شد. نتایج حاصل از برآورد پارامترهای ژنتیکی نشان داد اکثر صفات ارزیابی شده از واریانس ژنتیکی و فنوتیپی بالایی برخوردار بودند اما اختلاف جزئی بین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی مشاهده شد که بیانگر تأثیر اندک محیط بر کنترل این صفات میباشد. بزرگ بودن واریانس غالبیت نسبت به واریانس افزایشی در اکثر صفات باعث شد درجه غالبیت بزرگتر از یک به‌دست آید؛ بنابراین احتمال کنترل صفات توسط ژن‌های با اثرات غالبیت یا فوق‌غالبیت بالا میباشد و جهت بهبود این صفات باید از روشهای مبتنی‌بر تولید لاین، دورگگیری و استفاده از هتروزیس استفاده نمود.
