|
|
|
|
|
 |
جستجو در مقالات منتشر شده |
 |
|
14 نتیجه برای عملکرد
پیمان شریفی، هاشم امین‌پناه،
دوره 3، شماره 2 - ( 12-1395 )
چکیده
به منظور بررسی پایداری عملکرد دانه، اثرات متقابل ژنوتیپ×محیط و برآورد برخی از پارامترهای ژنتیکی مررتبط برا عملکررد دانه و اجزای آن، هفت الین امیدبخش برنج به همراه ارقام شیرودی و الین843 ،در قالب طرح بلوکهای کامل تصرادفی در 3 تکرار در 3 منطقه استان مازندران )تنکابن، آمل و ساری( طی سالهای زراعی 1392-1390 مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیره واریانس عملکرد دانه حاکی از تفاوتهای ژنتیکی بین ژنوتیپها در اکثر محیطها بود. تجزیه واریرانس مرکرب نشران داد کره اختالف معنیداری بین سالها و مکانها وجود نداشت، در حالیکه اثر متقابل سال×مکان×ژنوتیپ برای عملکرد دانره، ارتفرا بوته و وزن هزار دانه معنیدار بود. نتایج تجزیه پایداری ژنوتیپها با روشهای تکمتغیره نشان داد که الین شماره 6 ،با توجره به دارا بودن واریانس درون مکانی پایین، ضریب تغییررات پرایین و عملکررد براال ) 8/6020 کیلروگرم در هکترار( پایردارترین ژنوتیپ بود. باال بودن ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی در صفات مورد مطالعه به وجود تنرو ژنتیکری بررای تمرام صرفات مورد مطالعه داللت داشت. میزان وراثتپذیری عمومی دارای دامنهای از 06/49( ٪ارتفا بوته( تا 48/92( ٪تعداد دانه پر( برود که مقدار آن برای عملکرد دانه 96/59 بود. باالترین میزان ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی، وراثتپرذیری عمرومی و سرود ژنتیکی بر میانگین کل مربوط به صفت تعداد دانه پر در خوشه بود. بنابراین میتوان به روش انتخاب برای بهبرود ا یر ن صرفت امید داشت و از آن به عنوان یک معیار انتخاب برای بهبود عملکرد دانه بهره جست. در مجمو ، ژنوتیپ 6 میتوانر د بره عنروان ژنوتیپ برتر انتخاب و در آزمایشهای بهزراعی به منظور دستیابی به یک رقم پاکوتاه و با عملکرد پایدار استفاده شوند.
نگین اصلاحی، مژگان کوثری، مصطفی مطلبی#، محمدرضا زمانی، سپیده اکبری،
دوره 6، شماره 1 - ( 6-1398 )
چکیده
انتقال از فاز رویشی به فاز زایشی در گیاهان مهم‌ترین رویداد در تولید و نوآوریهای ژنتیکی است، این پدیده در گیاهان عالی تحت تأثیر بسیاری از عوامل ژنتیکی و محیطی میباشد. مطالعات نشان می‌دهند که یکی از عوامل محیطی تأثیرگذار در فرایند رشد زایشی و گلدهی گیاهان، گونههای قارچ تریکودرما هستند که به فراوانی در خاک وجود دارند. این مطالعه به منظور ارزیابی توانایی دو سویه Trichoderma harzianum نوترکیب حاوی کیتیناز کایمر 42 (حاوی دمین ChBD) و سویه وحشی به منظور تأثیر بر گلدهی و بهبود عملکرد لوبیا در شرایط گلخانهای انجام شد. بدین منظور، پارامترهای مؤثر در گلدهی مانند تعداد گل، زمان گلدهی و پارامترهای مؤثر در عملکرد اندازهگیری گردید. همچنین بیان برخی ژنهای مربوط به گلدهی از جمله FT و SOC1 با استفاده از تکنیک PCR Real time مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که گیاهان تیمار یافته با سویههای نوترکیب افزایش معنیداری در تعداد گل و نیز گلدهی زودتر نسبت به والد وحشی و گیاهان کنترل داشتند. همچنین گیاهان تیمار یافته با سویههای نوترکیب تفاوت معنیداری در تعداد و وزن غلاف نسبت به گیاهان تیمار یافته با سویه وحشی تریکودرما و گیاهان بدون تیمار نشان دادند. علاوه‌براین، گیاهان تحت تیمار با سویه T13، سطوح بیشتر بیان FT و SOC1 را به ترتیب به میزان 3.42 و 3.41 برابر نسبت به سایر تیمارها و گیاه کنترل نشان دادند. در نهایت، سویه نوترکیب T13 با تأثیر بر میزان گلدهی و بدنبال آن افزایش عملکرد گیاه در مقایسه با سایر سویهها، عملکرد بهتری نشان داد.
سمیه داداشی، رضا درویش زاده، مجتبی نورآئین، حمید حاتمی ملکی،
دوره 6، شماره 1 - ( 6-1398 )
چکیده
به‌منظور تجزیه و تحلیل گرافیکی و برآورد پارامترهای ژنتیکی مربوط به عملکرد و اجزای آن، از تلاقیهای دایآلل یک‌طرفه شش رقم توتون استفاده شد. در این بررسی نتاج F2 به همراه والدها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفتند.نتایج تجزیه واریانس حاکی از وجود تفاوت معنیدار بین ژنوتیپها برای صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، وزن خشک برگ و وزن تر برگ بود. برای تجزیهی دادهها از روش گرافیکی هیمن استفاده گردید. تجزیه دایآلل نشان دهندهی وجود عمل افزایشی و غالبیت در وراثت همه صفات مورد مطالعه بود. البته در صفات ارتفاع بوته، تعداد برگ، طول و عرض برگ، قطر ساقه، فاصله میانگره و وزن خشک برگ میزان اثرات افزایشی بیش از اثرات غالبیت و در صفت وزن تر برگ میزان اثر غالبیت بیش از اثر افزایشی بود. دخالت عمل افزایشی ژن در وراثت وزن خشک برگ (عملکرد) نشان دهندهی تأثیر انتخاب برای اصلاح این صفت بود. با توجه به اینکه وزن تر برگ توسط عمل غالبیت کنترل شد، بنابراین روشهای مبتنی بر دورگگیری برای اصلاح این صفت مؤثر هستند. همچنین عمل افزایشی و غالبیت ژن در وراثت صفات عملکرد، ارتفاع بوته و تعداد برگ دخالت داشتند. با توجه به برآوردهای میانگین درجه غالبیت و نتایج تجزیه و تحلیل گرافیکی، عمل ژن برای وزن تر برگ از نوع فوق‌غالبیت بود، بنابراین برای افزایش و بهبود این صفت میتوان از پدیدهی هتروزیس بهره برد. برای ارتفاع بوته، تعداد برگ و عملکرد، عمل ژن از نوع غالبیت نسبی بود.
امیر محمد مهدودی، نادعلی باباییان جلودار، عزت الله فرشادفر، نادعلی باقری،
دوره 7، شماره 1 - ( 6-1399 )
چکیده
به‌منظور تعیین پایداری عملکرد 23 ژنوتیپ گندم نان به‌همراه دو رقم شاهد پیشتاز و پیشگام، آزمایشی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار طی سه سال زراعی (97-1394) در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شد. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد که اثر محیط، ژنوتیپ و برهم‌کنش ژنوتیپ در محیط در سطح احتمال 1 درصد برای صفت عملکرد دانه معنیدار بود. جهت ارزیابی پایداری از آماره‌های واریانس محیطی، ضریب تغییرات، اکووالانس ریک، واریانس پایداری شوکلا، شیب‌خط رگرسیون، انحراف از رگرسیون، آماره‌های پلاستد و پترسون و روش AMMI استفاده شد. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه واریانس AMMI سه مؤلفه اصلی اول در سطح احتمال 1 درصد معنیدار بودند. این سه مؤلفه در مجموع 7/85 درصد از مجموع مربعات برهم‌کنش‌ها را توجیه نمودند. همچنین جهت استفاده هم‌زمان از اطلاعات حاصل از مؤلفه‌های AMMI از ارزش پایداری امی ASV استفاده شد. بر اساس شاخص ASV، ژنوتیپ‌های پیشتاز، Wc-4958 و پیشگام با کمترین مقدار ASV به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپها شناخته شدند. ژنوتیپ‌های Wc-4987، Wc-47615، Wc-47399 و Wc-47638 با بیشترین فاصله از مرکز بایپلات ناپایدارترین ژنوتیپها بودند. رقم پیشتاز به‌دلیل داشتن رتبه اول از نظر پارامترهای مورد بررسی و نیز خاصیت نانوایی مناسب و مقاومت به خشکی مطلوب، به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپ قابل معرفی میباشد. در مجموع، با توجه به تغییرات اقلیمی در کشور به‌ویژه در شرایط دیم، بر پایه آماره‌های مورد بررسی و بایپلات حاصل از تجزیه امی میتوان لاینWc-4958 را در کنار دو رقم پیشتاز و پیشگام، به‌عنوان ژنوتیپ‌هایی پایدار و سازگار برای شرایط دیم منطقه مورد بررسی پیشنهاد نمود.
شقایق مهروی، غلامعلی رنجبر، حمید نجفی زرینی، قادر میرزاقادری،
دوره 7، شماره 1 - ( 6-1399 )
چکیده
انیسون گیاهی یک‌ساله و متعلق به خانواده چتریان است و از اسانس حاصل از میوه آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و نوشیدنی استفاده می‌شود. تنش خشکی یکی از مهم‌ترین عوامل محدودکننده تولید انیسون در سراسر دنیاست. در این تحقیق برای بررسی رابطه‌های متقابل میان صفات مختلف و همچنین ارزیابی عملکرد ژنوتیپ‌های انیسون از روش بایپلات (نمودار دو وجهی) استفاده شد. در این بررسی 18 ژنوتیپ انیسون در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه وسترن استرالیا، در دو شرایط معمولی و تنش خشکی هرکدام در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. پانزده صفت پدیدشناختی (فنولوژیکی)، ریخت‌شناسی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اندازهگیری شد. نتایج حاصل نشان داد که همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنیداری بین عملکرد و تعداد میوه و وزن هزار میوه در هر دو شرایط معمولی و تنش خشکی وجود داشت. با توجه به همبستگی منفی و معنیدار بین صفات فنولوژیک و عملکرد میوه در دو تیمار متفاوت آبیاری، میتوان نتیجه گرفت که برای دستیابی برای ژنوتیپ‌هایی با عملکرد میوه بالا، باید به‌دنبال انتخاب ژنوتیپ‌هایی زودرس در انیسون بود. در این مطالعه، همبستگی معنیداری بین صفت محتوای رطوبت نسبی با عملکرد میوه، تحت تیمار تنش مشاهده شد که میتوان از این صفت به‌عنوان شاخص فیزیولوژیک، برای ارزیابی تحمل خشکی در انیسون استفاده کرد. با توجه به نتایج تجزیه خوشهای بر اساس صفات اندازهگیری شده، تحت هر دو شرایط مورد بررسی ژنوتیپها در سه خوشه گروه‌بندی شدند. با توجه به نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشه‌ها در شرایط معمولی و تنش، ژنوتیپ‌های شماره 1، 5، 6، 11، 12، 14، 15 و 16 به‌عنوان متحمل‌ترین ژنوتیپها به تنش خشکی شناسایی شدند. از این ژنوتیپها میتوان در برنامه‌های اصلاحی بهبود تحمل به خشکی در ژرم‌پلاسم انیسون استفاده نمود.
رحمت الله کریمی زاده، طهماسب حسین پور، جبار آلت‌جعفربای، کمال شهبازی هومونلو، محمد آرمیون،
دوره 7، شماره 2 - ( 12-1399 )
چکیده
روشهای مختلفی برای بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و شناسایی ژنوتیپ‌های پایدار وجود دارد که شامل روشهای پارامتری، ناپارامتری و چندمتغیره است. در این پژوهش، تعداد 19 ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم انتخابی از آزمایشهای پیشرفته مقایسه عملکرد سال زراعی 91-1390 به‌همراه رقم شاهد دهدشت به‌مدت سه سال زراعی (94-1391) در پنج منطقه گچساران، گنبد، خرم‌آباد، مغان و ایلام به‌صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی در چهار تکرار مطالعه شدند. تجزیه مرکب دادهها اثر معنیدار محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط را نشان داد. در روشهای تکمتغیره پارامتری، ژنوتیپ‌های شماره 7، 12، 18 و 20 پایدارترین ژنوتیپها بودند. در روشهای تکمتغیره ناپارامتری، ژنوتیپ‌های شماره 2، 7، 12، 13، 18، 19 و 20 با کمترین سهم در اثر متقابل ژنوتیپ و محیط به‌عنوان پایدارترین ژنوتیپها انتخاب شدند. در روش امی، ژنوتیپ‌های 2، 7، 12، 19 و 20 با اختصاص کمترین مقادیر رتبه در محیط‌های مختلف و بالاترین میانگین عملکرد دانه در گروه ژنوتیپ‌های پایدار قرار گرفتند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده، ژنوتیپ‌های 12، 20، 18 و 7 می‌توانند به‌عنوان ژنوتیپ‌های امیدبخش و کاندیدای معرفی به‌عنوان رقم انگاشته شوند.
سمانه اکبری، امیدعلی اکبرپور، پیام پزشک پور،
دوره 8، شماره 1 - ( 5-1400 )
چکیده
یکی از مباحث مهم در بهنژادی گیاهان زراعی، مبحث اثر متقابل ژنوتیپ × محیط میباشد. روشهای متعدد آماری برای برآورد اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و انتخاب ژنوتیپ‌های پایدار و پر محصول معرفی شده است. در این پژوهش 14 ژنوتیپ عدس به‌همراه دو شاهد سپهر و گچساران، طی چهار سال زراعی (99-1395) بررسی شدند. آزمایش‌ها در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی سراب چنگایی خرم‌آباد انجام گرفت. برای بررسی اثر متقابل ژنوتیپ × محیط از تجزیه واریانس مرکب استفاده شد و نتایج حاصل از این تجزیه نشان‌دهنده معنیداری اثرات سال، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × سال (محیط) بود. بر اساس آماره‌های Si(1)، Si(2) و NPi(1) ژنوتیپ‌های (FLIP2014-032L) G5 و (ILL8006) G12 دارای پایداری بالاتر با عملکرد بیشتر معرفی شدند. بر اساس آماره‌های ناپارامتری مختلف ژنوتیپ‌های (FLIP2014-032L) G5 با میانگین عملکرد دانه 1574.68 کیلوگرم در هکتار و ژنوتیپ (ILL8006) G12 با میانگین عملکرد دانه 1333.6 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان ژنوتیپ‌های پایدار معرفی شدند. میزان وراثتپذیری بر اساس میانگین پلات برای صفت عملکرد در چهار سال (0.18±0.61) برآورد شد که حاکی از قابلیت انتخاب و بهبود صفت عملکرد دانه برای ژنوتیپ‌های مورد مطالعه بود. بر اساس نتایج حاصل از تجزیه خوشهای ژنوتیپها در سه خوشه اصلی قرار گرفتند. بیشترین فاصله میان گروه دوم و سوم مشاهده شد. ژنوتیپ‌های خوشه اول از پایداری بالایی برخوردار بودند.
رضا میردریکوند، سید سجاد سهرابی، سید محسن سهرابی، کامران سمیعی،
دوره 8، شماره 2 - ( 12-1400 )
چکیده
امروزه پپتیدهای ضدمیکروبی به‌عنوان نسل جدیدی از آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان بیماری‌های میکروبی در انسان، جانوران و محافظت از گیاهان در مقابل بیمارگر‌های مختلف، شناخته می‌شوند. هوئین‌ها گروهی از پپتیدهای ضدمیکروبی به‌شمار می‌روند که به‌دلیل تنوع بسیار بالا و بیان در اندام‌های مختلف گیاهی و همچنین نقش مؤثر در پاسخ به تنش‌های زیستی و غیرزیستی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گروه از پپتیدهای ضدمیکروبی شناخته می‌شوند. هدف مطالعه حاضر شناسایی و جداسازی ژنهای هوئین در گیاه جو و بررسی خصوصیات و میزان بیان آنها در بافت‌ها و شرایط محیطی مختلف بود. بدین منظور تمام توالی‌های پروتئینی مربوط به ژنهای هوئین گیاهی از پایگاه NCBI دریافت شدند. پس از به‌دست آمدن توالی مورد توافق، این توالی با استفاده از ابزار tBLASTn در برابر ژنوم جو مورد هم‌ردیفی قرار گرفت. نتایج حاصل از هم‌ردیفی، سرهم‌بندی شده و توالی‌های حاصل بلاست برای تعیین چارچوب خوانش باز (ORF) کامل، دمین‌های عملکردی، سیگنال پپتید، محل تجمع سلولی، خصوصیات فیزیکوشیمیایی، فراوانی اسیدهای آمینه، فعالیت ضدمیکروبی و الگوی بیان مورد بررسی قرار گرفتند. در نهایت با استفاده از واکنش PCR توالی کدکننده کامل هوئین‌ها تکثیر و به‌صورت آزمایشگاهی تأیید شد. در این پژوهش، سیزده ژن هوئین با ORFهایی با طول متوسط 813 جفت‌باز در گیاه جو شناسایی، جداسازی و توالی‌یابی شدند. ژنهای هوئین جداسازی شده از جو با سایر هوئین‌های گیاهی، از نظر توالی ژنی و پروتئینی و همچنین خصوصیات ساختاری و عملکردی مشابهت بالایی نشان دادند. نتایج نشان داد که هوئین‌های گیاه جو مانند سایر هوئین‌های گیاهی، بدون اینترون و یا دارای تنها یک اینترون هستند و وجود سیگنال پپتید ترشحی، تجمع خارج سلولی، وجود دمین‌های عملکردی ChtBD1 در همه آنها و دمین عملکردی Lyz-like در برخی از آنها، تأیید شد. همچنین نتایج نشان داد که فعالیت ضدمیکروبی و بیان حداکثری در ریشه و اندام‌های زایشی و همچنین بیان در پاسخ به تنش‌های زیستی و غیرزیستی از دیگر ویژگی‌های این پروتئین‌ها است. یافته‌های مطالعه حاضر درک ما را در مورد اثر ژنهای هوئین در فرآیندهای زیستی گیاه مانند رشد و نمو و همچنین پاسخ به تنش‌های زیستی و غیرزیستی افزایش می‌دهد.
علی برزگری، سعید ملک زاده شفارودی، سعید خاوری خراسانی، فرج‌اله شهریاری احمدی،
دوره 8، شماره 2 - ( 12-1400 )
چکیده
دستیابی به نتایج مطلوب در برنامه‌های بهنژادی گیاهی، نیازمند انتخاب آگاهانه والدین بر اساس قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی و نوع اثرات ژن‌ها میباشد. به‌منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت ترکیب‌پذیری عمومی و خصوصی لاین‌های ذرت شیرین، آزمایشی با استفاده از 8 لاین اینبرد S6 ذرت شیرین شامل 4 لاین مادری و 4 والد پدری با استفاده از یک طرح ژنتیکی لاین × تستر در سال 1398 در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. ترکیبات تست‌کراس حاصل از این تلاقی‌ها برای شرکت در آزمون نتاج در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه لاین × تستر نشان داد اثر لاین، تستر و لاین × تستر برای اکثر صفات اندازهگیری شده دارای اختلاف معنیدار بودند (p < 0.05). تغییرات نسبت σ2gca/σ2sca برای صفت عملکرد دانه برابر با 0.1 برآورد گردید و نشان داد که هر دو اثر افزایشی و غالبیت در کنترل این صفت نقش دارند، اما سهم اثر غالبیت بیشتر بود. نتایج تحقیق نشان داد ترکیب‌پذیری عمومی لاین‌های L3 و T1 برای صفت عملکرد دانه با اثر GCA مثبت و معنیدار برآورد گردید. همچنین نتایج عملکرد دانه نشان داد که ترکیبات T1 ×L3 ، T4 ×L2 و T1 ×L4 به‌ترتیب با میانگین عملکرد بلال سبز 33.96، 30.47 و 27.85 تن در هکتار برترین هیبریدها بودند. این ترکیبات می‌توانند به‌عنوان هیبریدهایی با پتانسیل عملکرد بالا در برنامه‌های اصلاحی پیشرفته برای تولید و معرفی ارقام جدید ذرت شیرین مورد استفاده گیرند.
امیر قلی‌زاده، حسن امیری اوغان، ولی‌اله رامئه، کمال پیغام‌زاده، بهنام بخشی، بهرام علیزاده، سید علیرضا دلیلی، شهریار کیا، فرناز شریعتی،
دوره 9، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
وجود تنوع ژنتیکی برای تداوم و پیشرفت برنامه‌های بهنژادی گیاهان زراعی و افزایش کارایی انتخاب ضروری است. در این مطالعه تعداد 19 لاین پیشرفته امیدبخش (نسل F7) به همراه دو رقم دلگان و RGS003 در سه ایستگاه تحقیقاتی (گرگان، ساری و زابل) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1400-1399 مورد ارزیابی قرار گرفتند. بالاترین ضریب تغییرات فنوتیپی و ژنتیکی به ترتیب برای صفات تعداد شاخه‌های فرعی و تعداد خورجین در بوته به دست آمد. بیشترین درصد وراثتپذیری عمومی به ترتیب مربوط به روز تا پایان گلدهی و روز تا گلدهی بود و کمترین مقدار وراثتپذیری به ارتفاع بوته اختصاص داشت. ژنوتیپ‌های G16، G18، G15، G1، G2، G5 و G20 با داشتن مقدار شاخص انتخاب ژنوتیپ مطلوب SIIG (Selection index of ideal genotype) بالا و همچنین عملکرد دانه بالاتر از میانگین، به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر از نظر عملکرد دانه و سایر صفات زراعی شناخته شدند و میتوان از آنها برای انجام آزمایشهای بیشتر از جمله آزمایش سازگاری استفاده نمود. همچنین نتایج تجزیه به عامل‌ها و ضرایب همبستگی ژنتیکی نشان‌دهنده ارتباط مثبت صفات تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین با عملکرد دانه بود. به‌طور کلی میتوان نتیجه گرفت که صفات تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد خورجین در بوته و تعداد دانه در خورجین می‌توانند به‌عنوان شاخص‌های مناسب در برنامه‌های به نژادی برای انتخاب ژنوتیپ‌های با عملکرد بالا در کلزا مورد استفاده قرار گیرند.
داود کیانی، غلامرضا قدرتی، سعدالله منصوری،
دوره 9، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
کنجد به‌دلیل مقاومت بالا به خشکی گیاهی مطلوب برای شرایط محیطی نامناسب است. آزمایش ژنوتیپ های مختلف در شرایط آب و هوایی مختلف نقش اساسی در انتخاب بهترین ژنوتیپها قبل از آزادسازی تجاری یک رقم و شناسایی صفات گیاهی دارد که باید در طول آزمایشهای بهنژادی برای آن محیط مورد پایش قرار گیرند. در مطالعه حاضر 10 لاین امیدبخش حاصل از آزمایش های مقدماتی عملکرد به همراه 6 رقم محلی از مناطق گرم، جهت ارزیابی سازگاری به‌صورت طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 1398 و 1399 در اقلیم دشتستان در استان بوشهر بررسی شدند. در طول فصل رشد صفات فنولوژی، اجزای عملکرد دانه و عملکرد دانه اندازه گیری شد. تجزیه واریانس مرکب اختلاف معنی داری را بین ژنوتیپ‌های مختلف برای صفات ارتفاع بوته، ارتفاع اولین شاخه فرعی، ارتفاع اولین کپسول، تعداد شاخه فرعی، تعداد کپسول در گیاه، طول کپسول، طول ناحیه کپسول دهنده، تعداد دانه در کپسول و عملکرد دانه نشان داد. بر اساس مقایسه میانگین صفات و تجزیه بایپلات ژنوتیپ های شماره 12 (Local Dashtestan)، 2 (SES97-103)، 7 (SES97-110) و 15 (Local Jiroft) با عملکرد بالاتر شناسایی شدند. ژنوتیپ های شماره 5 (SES97-105) و 14 (SES97-124) با 5/104 روز و ژنوتیپ شماره 4 (Local Darab1) با 111 روز کمترین و بیشترین تعداد روز تا رسیدگی را نشان دادند. صفت ارتفاع اولین کپسول بیشترین همبستگی فنوتیپی (0.56) و ژنتیکی (0.78) مثبت و معنی دار را با عملکرد نشان داد. صفات روز تا انتهای گلدهی و روز تا رسیدگی فیزیولوژیک همبستگی ژنتیکی منفی را با عملکرد نشان دادند. تجزیه خوشه ای، 16 ژنوتیپ کنجد را به چهار گروه مجزا از هم تفکیک کرد. بر اساس تجزیه رگرسیون صفت ارتفاع اولین کپسول به‌عنوان حساسترین صفت در پیش بینی عملکرد ژنوتیپ های کنجد در اقلیم دشتستان شناسایی شد که به نظر می رسد در طول برنامه های بهنژادی باید مدنظر به‌نژادگران قرار گیرد.
نسرین رزمی، ابراهیم هزارجریبی، عباسعلی اندر خور،
دوره 9، شماره 2 - ( 12-1401 )
چکیده
سویا از جمله دانه‌های روغنی امیدبخش در شرایط کمبود حاد پروتئین و روغن میباشد. در این بررسی تعداد 16 ژنوتیپ برتر سویا از نظر عملکرد و اجزای عملکرد دانه، با استفاده از روشهای آماری چندمتغیره در طی دو سال زراعی 1397-1396 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل (مغان)، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب بر وجود اختلاف آماری معنیدار برای صفات عملکرد دانه، اجزای عملکرد و طول دوره رشد در بین ژنوتیپ‌های سویا تأکید داشت. بر اساس نتایج مقایسه میانگین دادهها، ژنوتیپ‌های G1، G5 و G11 در هر دو سال آزمایش بیشترین میزان عملکرد دانه را به خود اختصاص دادند. وراثتپذیری عمومی صفات ارتفاع بوته، عملکرد دانه و تعداد دانه در مترمربع به‌ترتیب 07/92، 31/75 و 25/79 درصد بود. همچنین نتایج نشان داد که همبستگی مثبت و معنیداری بین عملکرد دانه با سطح برگ هر بوته، طول دوره رسیدگی، تعداد دانه در مترمربع و تعداد غلاف در بوته وجود داشت. تجزیه خوشهای به روش Ward، ژنوتیپها را در چهار گروه مجزا دسته‌بندی نمود. نتایج حاصل از تجزیه به مؤلفه‌های اصلی و رسم بایپلات نیز مطابقت بالایی با گروه‌بندی حاصل از تجزیه خوشهای نشان داد. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای، ژنوتیپ‌های G1، G2، G5 وG11 متعلق به گروه اول با ویژگی عملکرد دانه بیشتر و تعداد دانه در مترمربع بالاتر معرفی شدند و استفاده از آنها در برنامه‌های بهنژادی آینده توصیه می‌گردد.
اسمعیل طالبی کویخی، بهرام ملکی زنجانی، مصطفی مدرسی، علیرضا ترنگ،
دوره 11، شماره 1 - ( 6-1403 )
چکیده
مقوله امنیت غذایی متأثر از عوامل متعددی است که از مهم‌ترین آنها میتوان به افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی اشاره نمود. با توجه به نقش برنج در تغذیه روزانه ایرانیان و لزوم افزایش بهره‌وری از منابع محدود سرزمینی برای تأمین نیاز به این محصول مهم، ناچار به افزایش عملکرد در واحد سطح می‌باشیم. شناسایی ژنوتیپ‌هایی که حاوی آلل‌های ژنهای مرتبط با بهبود عملکرد هستند یکی از روشهای بهنژادی گیاهی برنج برای تولید ارقام پرمحصول است. با توجه به اهمیت صفت تعداد دانه در خوشه و اثر آن در افزایش عملکرد در واحد سطح، در این پژوهش، از میان چندین ژن مرتبط با عملکرد، جداسازی ژنوتیپ‌های برنج با استفاده از نشانگر عملکردی مرتبط با ژن Gn1a (Grain number 1a) مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور 52 ژنوتیپ محلی و اصلاح شـده برنج از کلکسیون مؤسسه تحقیقات برنج کشور تهیه و صفت تعداد دانه بر اساس ارزیابی‌های فنوتیپی در مزرعه و آزمایش مولکولی مبتنی بر الگوی باندی ایجاد شده با آغازگر اختصاصی ژن Gn1a مورد بررسی قرار گرفت. نتایج ارزیابی ژنتیکی ارقام منجر به شناسایی 15 رقم دارای آلل‌های مرتبط با صفت تعداد زیاد دانه و 37 رقم فاقد این آلل‌ها گردید. ارزیابی‌های فنوتیپی نیز اطمینان و دقت نشانگر مورداستفاده برای پیش‌بینی و متمایز کردن ارقام جهت برنامه‌های اصلاحی آتی را تأیید نمود.
حسین مهری‌پور ازبرمی، جلال صبا، بهرام علیزاده، امیر قلی‌زاده، فرید شکاری،
دوره 11، شماره 1 - ( 6-1403 )
چکیده
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط مسئله‌ای مهم در مطالعه صفات کمی میباشد، زیرا پایداری عملکرد در محیط‌های مختلف را کاهش می‌دهد. در این راستا، به‌منظور تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین پایداری عملکرد دانه و سازگاری لاین‌های جهش‌یافته کلزای زمستانه، تعداد 9 لاین و 6 رقم در شش ایستگاه تحقیقاتی (اصفهان، همدان، کرج، کرمانشاه، قزوین و زرقان) در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1400-1402) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثرات محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنیدار بود. معنیدار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپها در محیط‌های مختلف بود و از این‌رو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپها وجود داشت. بر اساس نتایج تجزیه پایداری با روش ابرهارت و راسل، رقم طلایه با عملکرد بالاتر از میانگین و ضریب رگرسیون نزدیک به یک به‌عنوان ژنوتیپ با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شد. بر اساس روش گزینش هم‌زمان برای عملکرد و پایداری (iYS)، لاین‌های Z-900-6، T-1200-1 و رقم طلایه با کمترین مقادیر به‌عنوان پایدارترین و ارقام زرفام، اوکاپی و اکسپرس با بیشترین مقدار آماره مذکور به‌عنوان ناپایدارترین ژنوتیپها شناسایی شدند. همچنین بر اساس شاخص SIIG، لاین‌های Z-900-6، T-1200-1 و رقم طلایه با داشتن مقدار SIIG بالا و همچنین عملکرد دانه بالاتر از میانگین به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر از نظر پایداری و عملکرد دانه شناخته شدند؛ بنابراین لاین‌های Z-900-6 و T-1200-1 قابلیت ورود به آزمایشهای تحقیقی-ترویجی به‌منظور معرفی به‌عنوان رقم جدید را دارند. بر اساس نتایج تجزیه خوشهای، هر دو سال آزمایش مکان‌های کرج، زرقان، کرمانشاه و اصفهان در یک گروه قرار گرفتند که نشان‌دهنده قابلیت پیش‌بینی و تکرارپذیری بالای این مکانها میباشد.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
