۳ نتیجه برای صفات مورفولوژیک
رضا درویش‌زاده، میر جواد وسوی اندزقی، امیر فیاض مقدم، حسین عباسی هولاسو، سید رضا علوی،
دوره ۳، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۵ )
چکیده
به منظور بررسی توارثپذیری و نحوه عمل ژن برای صفات کمی مهم در توتون شرقی، تالقی بین دو ژنوتیپ ۱۰-۱۶ Basma و SPT۴۰۶ با رقم ۳۱. S Basma در سال زراعی ۸۹-۸۸ انجام گرفت. والدین همراه با نسلهای F۱ ،F۲ ،BC۱ و BC۲ حاصل از تالقی در شرایط مزرعه و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار برای صفات ارتفاع بوته، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ قابل برداشت، تعداد میانگره، قطر بوته و عملکرد در هر بوته ارزیابی شدند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس دادهها نشان داد که میانگین مربعات نسلها برای تمامی صفات بجز قطر بوته معنیدار است. لذا تجزیه میانگین نسلها جهت برآورد آثار ژن با استفاده از آزمون مقیاس وزنی و کای اسکوئر برای صفات معنیدار انجام گرفت. کای اسکوئر مدل ساده سه پارامتری افزایشی- غالبیت برای تالقیها معنیدار بود که حاکی از حضور اثرات متقابل غیرآللی در توارث این صفات است. سپس مدل شش پارامتری برازش یافت و بهترین مدل برای هر تالقی انتخاب گردید. برای صفات ارتفاع، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ و تعداد میانگره علیرغم معنیدار شدن اثرات ژنتیکی افزایشی و غالبیت، مقدار بسیار باالی اثر غالبیت و حضور اثر متقابل غالبیت در غالبیت در مقایسه با اثرات افزایشی حاکی از اهمیت بیشتر اثرات ژنتیکی غیر افزایشی و توارث پیچیده این صفات است. لذا انتخاب در نسلهای اولیه برای این صفات موفقیتآمیز نخواهد بود. با این حال، در رابطه با عملکرد، اثرات ژنتیکی افزایشی نقش پررنگتری را ایفا مینمایند، به این لحاظ به نظر میرسد که انتخاب در نسلهای اولیه برای این صفت امیدوارکننده خواهد بود.
مهتاب صمدی گرجی، علی زمان میرآبادی، کامبیز فروزان، مصطفی حق پناه،
دوره ۵، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۷ )
چکیده
این آزمایش به منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی تعدادی از ژرم پلاسم‌های وارداتی بادامزمینی از بانک بذر کشور استرالیا در مرکز تحقیقات کاربردی و تولید بذر شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی اجرا شد. ارزیابی ۱۲ صفات مورفولوژیکی مرتبط با عملکرد در قالب طرح بلوک کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ۱۳۹۴ صورت گرفت. نتایج آزمایش نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ‌ها برای کلیه صفات در سطح احتمال یک درصد معنیدار بود. همچنین در مورد همه صفات، ضریب تنوع فنوتیپی از ضریب تنوع ژنتیکی بیشتر بود که نشاندهنده تأثیر عوامل محیطی بر روی صفات مورد بررسی میباشد. میزان وراثتپذیری عمومی از ۸۰,۲۵ درصد (عرض دانه) تا ۹۹,۵۴ درصد (وزن صددانه) متغیر بود که مقدار آن برای عملکرد دانه ۹۶,۸۵ درصد بود. بالاترین میزان ضرایب تغییرات فنوتیپی و ژنوتیپی مربوط به صفت وزن غلاف بدست آمد، بنابراین می‌توان به استفاده از روش انتخاب برای بهبود این صفت امید داشت و از آن به عنوان یک معیار انتخاب برای بهبود عملکرد دانه بهره جست. نتایج همبستگی ژنتیکی بین صفات نشان داد که بین عملکرد دانه با وزن دانه و عملکرد غلاف همبستگی معنیداری وجود دارد. در تجزیه خوشه‌ای با استفاده از روش وارد، ژنوتیپهای مورد مطالعه به چهار گروه اصلی تقسیم‌بندی شدند.
نسرین اکبری، رضا درویش زاده،
دوره ۱۱، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۳ )
چکیده
آفتابگردان از گیاهان دانه‌روغنی مهم، از تنش خشکی متأثر شده و عملکرد آن کاهش می‌یابد. انتخاب مستقیم برای بهبود عملکرد، به‌عنوان فرآورده نهایی صفات مختلف، به‌دلیل تأثیر‌پذیری شدید از شرایط محیطی همواره مؤثر نیست. سالیان درازی است انتخاب غیرمستقیم از طریق صفات دیگر یا انتخاب از طریق شاخص، برای بهبود عملکرد پیشنهاد شده است. در این آزمایش تعداد ۱۰۰ ژنوتیپ آفتابگردان دانه‌روغنی، در قالب طرح لاتیس ساده ۱۰ × ۱۰ تحت دو شرایط نرمال و تنش خشکی در دو سال متوالی از لحاظ برخی صفات آگرومورفولوژیک ارزیابی شدند. در شرایط تنش خشکی، آبیاری بعد از ۱۸۰ میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A در مقایسه با ۹۰ میلی‌متر در شرایط آبیاری معمول انجام گرفت. شاخص‌های انتخاب بریم، اسمیت- هیزل، رابینسون و پسک-بیکر جهت انتخاب ژنوتیپ‌ها تحت دو شرایط محیطی محاسبه شدند. جهت ارزیابی و مقایسه شاخص‌ها و انتخاب برترین شاخص، معیار بازدهی مورد انتظار برای هر صفت از طریق شاخص، سود ژنتیکی مورد انتظار و سودمندی نسبی شاخص انتخاب محاسبه شد. نتایج نشان داد، پاسخ مستقیم به انتخاب در صفات محتوای روغن دانه، روز تا رسیدگی و طول برگ تحت هر دو شرایط محیطی در مقایسه با پاسخ همبسته مطلوب‌تر است؛ اما در دو صفت قطر طبق و قطر ساقه تحت هر دو شرایط محیطی نسبت به سایر صفات مورد بررسی کمترین کارایی انتخاب مستقیم مشاهده شد. با در نظر گرفتن دو معیار پیشرفت ژنتیکی برای هر صفت از طریق شاخص (G∆) و بهره مورد انتظار برای شاخص (H∆) تحت شرایط نرمال و تنش خشکی، دو شاخص بریم و اسمیت- هیزل به‌عنوان شاخص برتر و ژنوتیپ ENSAT-۲۵۴ به‌عنوان ژنوتیپ برتر معرفی شدند. از ژنوتیپ منتخب بعد از تأیید نهایی در سطح مولکولی با بررسی بیان ژن‌های دخیل در تحمل تنش کمبود آب، می‌توان در تولید ارقام هیبرید به‌عنوان راهکاری برای کشت در شرایط تنش خشکی استفاده نمود.
