|
|
|
 |
جستجو در مقالات منتشر شده |
 |
|
۵ نتیجه برای ذرت
رسول بنایی، امین باقی زاده، سعید خاوری خراسانی،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۵ )
چکیده
به منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی الینهای ذرت، آزمایشی با استفاده از ۸ الین خویش آمیخته نسل ۶( S۶ )بهعنوان الینهای مادری و ۲ تستر )۵-۱/ K۱۲۶۴( زودرس( و ۲/K۳۶۱۵( دیررس(( بهعنوان والدین پدری به همراه۲ شاهد زودرس )۳۰۲ Ksc )و دیررس )Ksc۷۰۴ )با استفاده از طرح ژنتیکی تالقی الین × تستر در ۱-m قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار در دو محیط شور )( dS ۵= EC و غیر شور در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیالت تکمیلی کرمان در سال زراعی ۱۳۹۳ اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس اختالف معنیداری بین الینها در برخی صفات در هر دو محیط نشان داد. اختالف معنیدار در میانگین مربعات الین × تستر در شرایط غیر شور برای کلیه صفات به غیر از صفات تعداد روز تا ظهور ۵۰ درصد کاکل و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک مشاهده شد. در شرایط شور فقط در صفات تعداد کل برگ و تعداد روز تا ظهور ۵۰ درصد کاکل میانگین مربعات الین × تستر غیر معنیدار بود. واریانس افزایشی برای صفات تعداد روز تا ظهور ۵۰ درصد کاکل و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک در شرایط غیر شور بیشتر از واریانس غالبیت ارزیابی شد که نسبت بیشتر از یک واریانس افزایشی به واریانس غیر افزایشی نیز گویای این مطلب است. الین L۶ با مقدار ۷۸۵/۱۴۵۵ در شرایط غیر شور و ۱۰۷/۷۸۹ در شرایط شور دارای حداکثر عملکرد مثبت و معنیدار در ترکیبپذیری عمومی و تالقی های۴۶۰,۴۲۸=T۱×L۴ و ۳۶۳.۷۰۳=T۱×L۷ در شرایط غیر شور و تالقی ۳۴۵.۴۳۸=T۱×L۳ در شرایط شور دارای ترکیبپذیری خصوصی مثبت و معنیداری بودند. از کل تنوع موجود، سهم الینها و الین در تسترها بیشتر از سهم تسترها بوده است که نشان دهنده انتقال تنوع از الینها به هیبریدها می باشد.
راضیه عزیزیان مصلح، محمدرضا عبداللهی، حسن ساریخانی، اصغر میرزایی اصل، پیام پورمحمدی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۹ )
چکیده
بهینه‌‌سازی روش‌‌های درون شیشه‌ای برای تولید گیاهان دابل‌‌هاپلوئید ذرت نقش مهمی در برنامههای اصلاحی این گیاه دارد. در این مطالعه اثرات ماده ۵-آزاسیتیدین بر روی صفات زراعی، کارایی القای آندروژنز و همچنین بیان ژن DNA متیل‌ترانسفراز (AF۲۲۹۱۸۳,۱) در دو مرحله رشدی ذرت شامل مرحله ۷ تا ۸ برگی و مرحله گلدهی مورد بررسی قرار گرفت. آزمایش به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار اجرا شد. دو ژنوتیپ ذرت (DH۵ × DH۷ و ETMH-۸۲) بهعنوان عامل اول و تیمار بذور ذرت با ۵-آزاسیتیدین (۰، ۵، ۱۰ و ۱۰۰ میکرومولار) بهعنوان عامل دوم در نظر گرفته شدند. بذور تیمار شده در مزرعه کشت گردیده و در طول مراحل رشد، صفات مختلف مورفولوژیکی و زراعی اندازه‌گیری شدند. در آزمایش کشت بساک، بساک‌های حاوی میکروسپور‌‌هایی در مراحل تک‌هسته‌ای میانی تا تک‌هسته‌ای انتهایی انتخاب و در محیط‌کشت پایه YPm حاوی ۱ میلی‌گرم در لیتر D-۲,۴ و ۲ میلی‌گرم در لیتر BAP کشت گردیدند. اثرات متقابل ژنوتیپ × سطوح ۵-آزاسیتیدین برای همه صفات مورد مطالعه به‌جز تعداد دانه در ردیف بلال، عمق دانه، قطر بوته، تعداد برگ در بوته و تعداد بلال اختلاف معنیداری را نشان دادند. بیشترین میزان وزن هزار دانه در تیمارهای ۱۰ و ۱۰۰ میکرومولار و همچنین بیشترین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک در تیمار ۱۰۰ میکرومولار ۵-آزاسیتیدین برای هر دو ژنوتیپ مشاهده شد. بذور ژنوتیپ DH۵ × DH۷ تیمار شده با غلظت ۵ میکرومولار ۵-آزاسیتیدین بیشترین میانگین تعداد ساختارهای رویان مانند (۱۸۳۳/۰) و گیاهچه باززایی شده (۰۶۷/۰) به‌ازای هر بساک را ایجاد کردند. بیان نسبی ژن DNA متیل‌ترانسفراز در گیاهان حاصل از بذور تیمار شده با غلظت‌‌های مختلف ۵-آزاسیتیدین در هر دو ژنوتیپ و هر دو مرحله رشدی مورد مطالعه نسبت به گیاهان شاهد (غلظت صفر میکرومولار ۵-آزاسیتیدین) کاهش معنیداری نشان داد که این کاهش بیان ژن میتواند منجر‌به بهبود القای آندروژنز در کشت بساک ژنوتیپ DH۵ × DH۷ شده باشد. به‌هر حال، علی‌‌رغم کاهش بیان این ژن در دو مرحله رشدی ژنوتیپ ETMH-۸۲، القای آندروژنز در این ژنوتیپ مشاهده نگردید. نتایج تحقیق حاضر میتواند به تعیین نقش عوامل اپی‌ژنتیکی در القاء آندروژنز و بهبود تولید گیاهان هاپلوئید در ذرت کمک کند.
علی برزگری، سعید ملک زاده شفارودی، سعید خاوری خراسانی، فرج‌اله شهریاری احمدی،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده
دستیابی به نتایج مطلوب در برنامههای بهنژادی گیاهی، نیازمند انتخاب آگاهانه والدین بر اساس قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی و نوع اثرات ژن‌ها میباشد. به‌منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی لاین‌های ذرت شیرین، آزمایشی با استفاده از ۸ لاین اینبرد S۶ ذرت شیرین شامل ۴ لاین مادری و ۴ والد پدری با استفاده از یک طرح ژنتیکی لاین × تستر در سال ۱۳۹۸ در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. ترکیبات تست‌کراس حاصل از این تلاقی‌ها برای شرکت در آزمون نتاج در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار در سال ۱۳۹۹ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه لاین × تستر نشان داد اثر لاین، تستر و لاین × تستر برای اکثر صفات اندازه‌گیری شده دارای اختلاف معنیدار بودند (p < ۰,۰۵). تغییرات نسبت σ۲gca/σ۲sca برای صفت عملکرد دانه برابر با ۰,۱ برآورد گردید و نشان داد که هر دو اثر افزایشی و غالبیت در کنترل این صفت نقش دارند، اما سهم اثر غالبیت بیشتر بود. نتایج تحقیق نشان داد ترکیبپذیری عمومی لاین‌های L۳ و T۱ برای صفت عملکرد دانه با اثر GCA مثبت و معنیدار برآورد گردید. همچنین نتایج عملکرد دانه نشان داد که ترکیبات T۱ ×L۳ ، T۴ ×L۲ و T۱ ×L۴ به‌ترتیب با میانگین عملکرد بلال سبز ۳۳,۹۶، ۳۰,۴۷ و ۲۷,۸۵ تن در هکتار برترین هیبریدها بودند. این ترکیبات می‌توانند بهعنوان هیبریدهایی با پتانسیل عملکرد بالا در برنامههای اصلاحی پیشرفته برای تولید و معرفی ارقام جدید ذرت شیرین مورد استفاده گیرند.
مژگان شیرین پور، احسان عطازاده، احمد بایبوردی، سعید اهری زاد، علی اصغری، اشکبوس امینی،
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
با توجه به اهمیت تولید ذرت و تأثیر تنش کمآبی در کاهش عملکرد این محصول، برآورد اجزای ژنتیکی و وراثتپذیری صفات برای تعیین روش بهنژادی تحت تنش کمآبی امری ضروری در برنامههای بهنژادی میباشد. نسلهای حاصل از تلاقی دو لاین اینبرد ذرت شامل B۷۳ (لاین مادری) و MO۱۷ (لاین پدری)، SC۷۰۴ (F۱) و نیز نسلهای F۲، BC۱،BC۲ و F۳ به‌منظور برآورد اثرات ژنی و وراثتپذیری صفات عملکرد، اجزای عملکرد و مورفولوژیکی مطالعه شدند. هفت نسل ذرت با استفاده از روش تجزیه میانگین نسلها تحت شرایط آبیاری کامل، تنش متوسط و شدید کمآبی مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۲۰ تکرار در هر واحد آزمایشی طی دو سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ در ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی دانشگاه تبریز انجام گرفت. نتایج تجزیه واریانس مرکب دو سال و مقایسات میانگین تحت سه رژیم آبیاری مختلف نشان داد که تنش کمآبی باعث کاهش معنیدار تمامی صفات مورد مطالعه (به‌جز نسبت ریشه به ساقه) شد. نتایج تجزیه میانگین نسلها سهم بالای اثرات ژنی غیرافزایشی را در کنترل ژنتیکی صفات عملکرد دانه، قطر بلال، تعداد ردیف دانه، وزن بلال (در شرایط آبیاری کامل)، وزن صددانه، ارتفاع بوته، وزن‌تر اندام هوایی، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت نشان داد. با توجه به این نتایج گزینش در نسلهای تفرق پیشرفته و روش اصلاحی مبتنی‌بر هیبریداسیون میتواند جهت بهبود این صفات مؤثر واقع شود. همچنین، سهم بارز اثرات ژنی افزایشی در کنترل توارث صفات طول بلال، وزن بلال (در هر دو شرایط تنش) و نسبت ریشه به ساقه بیانگر این است که برای اصلاح این صفات و بهره‌گیری از واریانس افزایشی، گزینش در نسلهای در حال تفرق اولیه و والدین اینبرد میتواند مؤثر باشد. هیبرید SC۷۰۴ و اینبرد MO۱۷ در مقایسه با اینبرد B۷۳، کمترین درصد تغییر را در شرایط تنش کمآبی نشان دادند که بیانگر پتانسیل عملکرد بالا و پایداری آن‌ها در شرایط تنش بود.
مریم ابراهیمی، رضا درویش زاده، امیر فیاض مقدم،
دوره ۱۰، شماره ۱ - ( ۶-۱۴۰۲ )
چکیده
حفظ امنیت غذایی از اولویت‌های اساسی هر کشوری محسوب می‌‌گردد که در سایه توسعه و معرفی ارقام زراعی جدید، پر محصول و مقاوم به تنش‌ها حاصل می‌شود. ذرت با توجه به گستره مصرف؛ تغذیه انسان، تغذیه دام و طیور و استفاده‌های صنعتی، از اهمیت خاصی در برنامههای توسعه کشاورزی در راستای تأمین امنیت غذایی برخوردار است. برای بهبود صفت پیچیده که توارث‌پذیری پایینی دارد، از انتخاب غیرمستقیم توسط صفات دیگر و یا شاخص مناسب توسعه‌یافته بر اساس چند صفت می‌توان استفاده نمود. در این پژوهش ۸۶ ژنوتیپ ذرت در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار، تحت دو شرایط نرمال و تنش شوری کشت شدند. در مرحله‌ی ۸ برگی تنش شوری معادل dS/m ۸ به گیاهان گروه تیمار اعمال گردید. اندازه‌گیری صفات از مرحله‌ی تاسل‌دهی تا رسیدگی فیزیولوژیک انجام گرفت. جهت انتخاب ژنوتیپ‌های مطلوب چهار شاخص انتخاب، اسمیت- هیزل، پسک- بیکر، بریم و رابینسون محاسبه شد. بر مبنای شاخص انتخاب اسمیت- هیزل که بهعنوان شاخص برتر با بالاترین کارایی انتخاب (ΔH) در هر دو شرایط نرمال و تنش شوری بود، ژنوتیپ R۵۹ در شرایط نرمال و ژنوتیپ ۶*/۸۸ در شرایط تنش شوری بهعنوان ژنوتیپ‌های برتر معرفی شدند. با توجه به کاهش بارندگی و به‌تبع آن کاهش کیفیت و شور شدن آب و خاک، ژنوتیپ ۶*/۸۸ بهعنوان یک ژنوتیپ مطلوب جهت توسعه ارقام هیبرید برای پشت سر گذاشتن چالش فوق قابل توصیه میباشد.
|
|
