۱۱ نتیجه برای خشکی
سعید باقری کیا، محمد هادی پهلوانی، احد یامچی، خلیل زینلی نژاد، علی مصطفایی،
دوره ۴، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۶ )
چکیده
در شرایط تنش خشکی که یکی از مهمترین عوامل محدودکننده عملکرد گندم در مناطق خشک و نیمه‌خشک محسوب میشود، انتقال مجدد مواد فتوسنتزی به منظور پر کردن دانه‌های گندم اهمیت بیشتری می‌یابد. در مورد اهمیت ریشه در انتقال مجدد طی پر شدن دانه‌ها تحت تنش خشکی اطلاعات اندکی در دسترس است. لاین موتانت پیشرفته گندم نان (T-۶۵-۷-۱) به همراه تیپ وحشی آن (رقم طبسی) در دو شرایط رطوبتی (مطلوب و ۴۰-۳۰ درصـد ظرفیت مزرعه) به صورت یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار کشت شدند. نمونهبرداری برای آنالیز بیان ژنها در ۲ مرحله (۷ و ۲۱ روز پس از گردهافشانی) از ریشه انجام شد. در این ژنوتیپها انتقال مجدد و کارایی انتقال مجدد فروکتان و بیان نسبی ژنهای درگیر در سنتز و هیدرولیز فروکتان در ریشه طی پر شدن دانه‌ها، تحت تنش خشکی انتهایی مطالعه شدند. نتایج نشان داد که فروکتان ذخیره شده در ریشه در انتقال مجدد آسیمیلات‌ها سهیم بود. بیشتر بودن انتقال مجدد فروکتان از ریشه به دانه، تحت تنش خشکی در لاین موتانت به دلیل بالاتر بودن بیان ژنهای درگیر در سنتز فروکتان (۱-SST و ۶-SFT) در ۷ روز پس از گردهافشانی و هیدرولیز فروکتان (۶-FEH) در ۲۱ روز پس از گردهافشانی، نسبت به تیپ وحشی بود. تنش خشکی باعث تغییرات معنیداری در بیان ژنهای ۱-FFT و ۱-FEH در ریشه هر دو ژنوتیپ نشد که تأیید کننده این موضوع است که تنها فرم غالب پیوند فروکتان β (۲,۶) تحت تأثیر تنش خشکی قرار گرفته است. در برنامههای اصلاحی گندم، ژنهای ۱-SST، ۶-SFT و ۶-FEH می‌توانند به عنوان نشانگرهای مولکولی برای گزینش ژنوتیپ‌هایی با محتوای فروکتان بالاتر و انتقال مجدد بیشتر مورد استفاده قرار گیرند.
سهیلا شایان، محمد مقدم واحد، مجید نوروزی، سید ابوالقاسم محمدی، محمود تورچی، بفرین مولایی،
دوره ۴، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۶ )
چکیده
تنش خشکی از عوامل کاهش دهنده عملکرد در سطح جهان محسوب میشود. با توجه به اینکه گندم بیشتر در نواحی نیمه خشک کشت میشود، امروزه توجه زیادی به ایجاد ارقام متحمل به تنش خشکی معطوف شده است. در این پژوهش نحوه وراثت برخی از صفات زراعی و فیزیویولوژیکی در نسلهای مختلف حاصل از تلاقی دو رقم ارگ (والد متحمل به خشکی) و مغان ۳ (والد حساس به خشکی) در شرایط مزرعه از طریق تجزیه میانگین نسلها در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز در سال زراعی ۱۹۳-۱۳۹۲ مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در دو تکرار صورت پذیرفت. شرایط آبیاری در کرتهای اصلی و نسلهای مورد مطالعه در کرتهای فرعی قرار گرفتند. پس از گردهافشانی به منظور اعمال تنش کمآبی، قطع آبیاری تا انتهای فصل برای کرتهای واجد تنش صورت گرفت. در تجزیه واریانس اختلاف معنیداری در بین نسلهای مختلف از نظر صفات ارتفاع بوته، طول پدانکل، طول برگ پرچم، عرض برگ پرچم، تعداد پنجه بارور، میزان کلروفیل برگ، دمای برگ، تعداد روز تا رسیدگی، وزن سنبله، وزن کاه، بیوماس، عملکرد دانه و شاخص برداشت مشاهده شد. اثر متقابل نسل در شرایط آبیاری تنها برای عملکرد دانه معنیدار بود. بعد از تجزیه میانگین نسلها در دو شرایط عادی و تنش خشکی، کای اسکور مدل سه پارامتری برای کلیه صفات مورد مطالعه معنیدار بود که حاکی از حضور اثرات متقابل غیر آللی در وراثت این صفات بود. دامنه وراثت پذیری عمومی و خصوصی برای صفات مورد مطالعه به ترتیب در شرایط عادی ۹۴۶/۰-۵۰۲/۰ و ۴۲۹/۰-۲۴۴/۰ و در شرایط تنش کمآبی ۹۵۱/۰-۶۵۳/۰ و ۳۷۷/۰-۲۲۱/۰ به دست آمد. متوسط درجه غالبیت برای کلیه صفات مورد مطالعه در هر دو شرایط عادی و تنش کمآبی بیشتر از یک بود که وجود پدیده فوق غالبیت را در کنترل این صفات نشان داد و مقدار پایین وراثت پذیری خصوصی را توجیه کرد. در هر دو شرایط، واریانس غالبیت بزرگتر از واریانس افزایشی برای تمامی صفات بود. این نتایج لزوم بهرهبرداری از اثرات غالبیت ژنی در برنامههای اصلاحی گندم در صورت فراهم شدن تولید واریتههای هیبرید یا انجام گزینش در نسلهای تفرق پیشرفته را نشان می‌دهد هر چند که به علت مشکل انتقال گرده، تولید واریته های هیبرید در گندم در سطح محدودی صورت می گیرد.
حال بی بی بایردست، سید یحیی صالحی لیسار، حسین صبوری، علی موافقی، ابراهیم غلامعلی‌پور علمداری،
دوره ۵، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده
تعیین رابطه بین ژنوتیپ و فنوتیب یکی از اهداف اصلی پروژه‌های بهنژادی است. امروزه نشانگرهای مولکولی ابزارهای قدرتمندی برای ارزیابی این ارتباط در اختیار به‌نژادگران قرار می‌دهند. در این بررسی تنوع ژنتیکی ۱۱۲ لاین برنج با استفاده از ۲۰ جفت نشانگر ریزماهواره پیوسته با آلل‌های تحمل به خشکی مورد بررسی قرار گرفت که درمجموع ۷۷ آلل چند شکل با میانگین ۳,۸۵ آلل به ازای هر جفت آغازگر تکثیر شد. کم‌ترین تعداد آلل مربوط به نشانگرهای RM۲۸۱۹۹ و RM۲۱۲ با ۲ آلل و بیشترین آن مربوط به نشانگر RM۷۲ با ۶ آلل بود. میزان اطلاعات چندشکلی برای نشانگرهای مورد بررسی بین ۰,۳۰ تا ۰,۷۲ با میانگین ۰,۵۸ بود که بیشترین مقدار مربوط به نشانگر RM۸۵ و RM۲۰A و کم‌ترین آن مربوط به نشانگر RM۲۸۰۹۹ بود. از نظر تنوع ژنی، نشانگرهای RM۲۸۰۹۹ و RM۸۵ به ترتیب کم‌ترین (۰,۳۳) و بیشترین (۰,۷۶) تنوع را داشتند. نتایج تجزیه رگرسیون گام‌به‌گام داده‌های ریزماهواره و صفات مورفولوژیک در شرایط غرقاب ۶۲ آلل و در شرایط تنش خشکی ۵۴ آلل آگاهی‌بخش را برای صفات ارزیابی‌شده، شناسایی نمود. تجزیه خوشه‌ای بر اساس داده‌های مولکولی ژنوتیپها را به ۷ گروه تقسیم نمود. با توجه به توزیع مناسب DNA تکثیرشده توسط نشانگرهای مورد بررسی در این تحقیق، از نشانگرهایی که قدرت تفکیک و پیوستگی بالایی با صفات مهم زراعی در شرایط تنش خشکی دارند (و درصورتی‌که در آزمایش‌های بعدی به تأیید برسند)، میتوان در برنامههای بهنژادی تنش خشکی استفاده نمود.
سارا مطلبی نیا، امید سفالیان، علی اصغری، علی رسول‌زاده، بهرام فتحی،
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
در تحقیق حاضر، بهمنظور ارزیابی شاخصهای تحمل به خشکی در ارقام کلزا و ارتباط آنها با نشانگرهای ISSR، ۱۲ ژنوتیپ با استفاده از آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوکهای کامل تصادفی در ۳ سطح آبیاری (شاهد و آبیاری بعد از تخلیه ۶۰ و ۸۵ درصد رطوبت) در گلخانهی دانشگاه محقق اردبیلی مورد بررسی قرار گرفتند. ارزیابی ژنوتیپها از نظر تحمل به خشکی توسط شاخصهای کمی شامل میانگین حسابی (MP)، میانگین هندسی (GMP)، حساسیت به تنش (SSI)، تحمل به تنش (STI) و شاخص تحمل (TOL) صورت گرفت. تجزیه واریانس در هر پنج شاخص محاسبه شده مورد بررسی بر اساس طرح کاملاً تصادفی در دو سطح تنش، بین ارقام اختلاف معنیدار مشاهده شد. با توجه به نتایج مقایسه میانگین در هر دو سطح تنش، رقم SLMO۴۶ با داشتن بیشترین مقدار شاخصهای MP و STI و میزان پایین TOL به‌عنوان مقاومترین و رقم کارون با داشتن بیشترین مقدار شاخص SSI، حساسترین رقم شناخته شد. با توجه به نتایج به‌دست آمده از تجزیه به عاملها نیز در سطح اول ژنوتیپ ساریگل ۳۲ و تا حدودی ژنوتیپ کارون و در سطح دوم رقم طلایه و تا حدودی رقم ساریگل ۳۲ به‌عنوان ژنوتیپهای حساس و در هر دو سطح ژنوتیپ SLMO۴۶ مقاوم به تنش شناخته شدند. همبستگی فنوتیپی عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش خشکی در دو سطح با ۵ شاخص بررسی گردید. در شرایط تنش اول عملکرد دانه با شاخصهای بهرهوری متوسط، میانگین هندسی بهرهوری و شاخص تحمل تنش همبستگی مثبت و معنیدار نشان داد. در شرایط تنش دوم نیز شرایط مانند تنش اول بود با این تفاوت که همبستگی معنیداری بین شاخصهای تحمل و تحمل خشکی به دست نیامد. تجزیه همبستگی کانونیک در رابطه با شاخصهای خشکی و نشانگرهای مولکولی در پنج نشانگر (۵، ۹، ۱۱، ۱۴ و ۱۹) که دارای بیشترین درصد چندشکلی بودند با استفاده از ضرایب تابع اول انجام شد. از تکنیک ISSR-PCR برای شناسایی برخی از نشانگرهای مولکولی مرتبط با شاخصهای تحمل خشکی استفاده شد. در مجموع از ۱۸ آغازگر ISSR استفاده گردید که ۱۰۶ نوار واضح و قابل امتیازدهی تولید کردند و از این میان ۶۰ نوار (۱۶۸/۵۳ درصد) چندشکل بودند. در نهایت با توجه به نتایج به‌دست آمده، از نشانگرهای مذکور میتوان در برنامههای پرورش کلزا در جهت تحمل خشک‌سالی استفاده کرد.
اعظم مؤیدی نژاد، بهروز محمد پرست، قاسم حسینی سالکده، احسان محسنی فرد، محمد علی نجاتیان،
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۸ )
چکیده
میکروRNAها (miRNAs) به‌عنوان گروهی از RNAهای کوچک غیرکدکننده نقش مهمی در تنظیم رشد، نمو و پاسخ گیاهان به تنشهای مختلف ایفا می‌کنند. در این تحقیق بیان سه miRNA پاسخدهنده به خشکی (miR۱۶۰ ، miR۱۵۹ و (miR۱۶۹ با استفاده ازqRT-PCR در دو رقم انگور متحمل (یاقوتی) و حساس به خشکی (بیدانه‌سفید) تحت شرایط تنش خشکی مورد مقایسه قرار گرفت. بهمنظور شناسایی عناصر تنظیمی بالقوه در پروموتر miRNAهای مورد بررسی، توالی بالادست پیش ساز این miRNAها توسط پایگاه دادهای PlantCARE مورد آنالیز قرار گرفت. موتیفهای مرتبط با خشکی مانند ABREها و MBSها در مناطق تنظیمی miRNAها شناسایی شدند. سه فاکتور رونویسی مرتبط با سیگنالینگ هورمونهای گیاهی اسید آبسیزیک (ABA) و اکسین به‌عنوان مهمترین ژنهای هدفmiRNA های مورد بررسی، شناسایی شدند. الگوی بیان miRNAهای مورد بررسی بسته به نوعmiRNA و نوع رقم، متفاوت بود، به‌طوری‌که بیان miRNA۱۵۹ تحت تأثیر تنش در رقم بیدانه‌سفید بدون تغییر بود و در رقم یاقوتی افزایش یافت اما بیان miRNA۱۶۰ وmiRNA۱۶۹ در دو رقم مورد بررسی بهصورت معکوس تغییر یافت. پروفایل بیان وابسته به ژنوتیپ (رقم) نشان داد که پاسخ miRNA ها به تنش خشکی در میان ژنوتیپهای خیلی نزدیک با حساسیت متفاوت به تنش نیز متفاوت است. به‌طورکلی با توجه به نقش ژنهای هدف بالقوه miRNA های مورد بررسی، به‌نظر می‌رسد که تغییر بیان miRNAهای ارزیابی‌شده درنهایت به تحمل بهتر تنش خشکی در رقم یاقوتی منجر میشود.
مهرنوش رافعی، محمد رضا عامریان، بهزاد سرخی، پرویز حیدری، حمیدرضا اصغری،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۸ )
چکیده
بهمنظور بررسی اثر محلولپاشی غلظت‌‌های مختلف اپیبراسینولید بر عملکرد دانه‌‌ای، کاتالاز، محتوای کلروفیل کل، پایداری غشاء سلولی گندم و بررسی بیان برخی از ژنهای مسیر سیگنالینگ براسینواستروئیدها (BES۱ و BRI۱) تحت تنش خشکی انتهای فصل، آزمایشی بهصورت کرتهای دو بار خرد شده در قالب طرح بلوکهای کاملاً تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج در سال زارعی ۹۸ به اجرا درآمد. عامل اصلی در دو سطح (آبیاری کامل و قطع آبیاری از مرحله ۵۰ درصد گلدهی تا پایان فصل زراعی)، عامل فرعی در چهار سطح (محلولپاشی اپیبراسینولید در ۰، ۰,۲۵، ۰,۶۲۵ و ۱ میلی‌‌گرم در لیتر) و عامل فرعی فرعی شامل هفت ژنوتیپ گندم (مهرگان، پارسی و ژنوتیپهای ناشناخته با کدهای ۲۸۵۳، ۳۵۰۶، ۳۷۳۷، ۴۰۵۶ و ۴۲۲۸) بود. نمونهبرداری سی روز پس از اعمال تنش خشکی از برگ پرچم (مرحله زادوکس۸۹) صورت گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش پایداری غشاء سلولی، محتوای کلروفیل کل، عملکرد و همچنین افزایش کاتالاز در همه ژنوتیپها میشود. ژنوتیپ ۴۲۲۸ بر اساس میزان عملکرد دانه، پایداری غشاء سلولی، محتوای کلروفیل و کاتالاز تحت تنش خشکی، متحملترین ژنوتیپ گندم در بین ارقام مورد مطالعه بود. همچنین، نتایج نشان داد که کاربرد اپیبراسینولید از طریق افزایش صفات مذکور موجب کاهش اثرات مخرب تنش خشکی در گندم شده که نتیجه آن افزایش عملکرد دانه‌‌ای بیشتر تحت تنش خشکی است. با افزایش غلظت اپیبراسینولید، میزان عملکرد دانه نیز افزایش یافت. بررسی الگوی بیان ژن ۱TaBES و TaBRI۱ با استفاده از روش Real-time PCR نشان داد که اگرچه کاربرد هورمون براسینواستروئید موجب افزایش تحمل به تنش خشکی در گندم میشود اما مسیر سیگنالینگ آن متفاوت از مسیر سیگنالینگ شناخته شده BRI۱ است
شقایق مهروی، غلامعلی رنجبر، حمید نجفی زرینی، قادر میرزاقادری،
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۹ )
چکیده
انیسون گیاهی یک‌ساله و متعلق به خانواده چتریان است و از اسانس حاصل از میوه آن در صنایع مختلف داروسازی، آرایشی و نوشیدنی استفاده میشود. تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محدودکننده تولید انیسون در سراسر دنیاست. در این تحقیق برای بررسی رابطه‌های متقابل میان صفات مختلف و همچنین ارزیابی عملکرد ژنوتیپهای انیسون از روش بای‌پلات (نمودار دو وجهی) استفاده شد. در این بررسی ۱۸ ژنوتیپ انیسون در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه وسترن استرالیا، در دو شرایط معمولی و تنش خشکی هرکدام در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار ارزیابی شدند. پانزده صفت پدیدشناختی (فنولوژیکی)، ریخت‌شناسی، فیزیولوژیکی و فیتوشیمیایی اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل نشان داد که همبستگی ژنوتیپی مثبت و معنیداری بین عملکرد و تعداد میوه و وزن هزار میوه در هر دو شرایط معمولی و تنش خشکی وجود داشت. با توجه به همبستگی منفی و معنیدار بین صفات فنولوژیک و عملکرد میوه در دو تیمار متفاوت آبیاری، میتوان نتیجه گرفت که برای دستیابی برای ژنوتیپ‌هایی با عملکرد میوه بالا، باید به‌دنبال انتخاب ژنوتیپ‌هایی زودرس در انیسون بود. در این مطالعه، همبستگی معنیداری بین صفت محتوای رطوبت نسبی با عملکرد میوه، تحت تیمار تنش مشاهده شد که میتوان از این صفت به‌عنوان شاخص فیزیولوژیک، برای ارزیابی تحمل خشکی در انیسون استفاده کرد. با توجه به نتایج تجزیه خوشه‌ای بر اساس صفات اندازه‌گیری شده، تحت هر دو شرایط مورد بررسی ژنوتیپها در سه خوشه گروه‌بندی شدند. با توجه به نتایج حاصل از مقایسه میانگین خوشه‌ها در شرایط معمولی و تنش، ژنوتیپهای شماره ۱، ۵، ۶، ۱۱، ۱۲، ۱۴، ۱۵ و ۱۶ به‌عنوان متحملترین ژنوتیپها به تنش خشکی شناسایی شدند. از این ژنوتیپها میتوان در برنامههای اصلاحی بهبود تحمل به خشکی در ژرم‌پلاسم انیسون استفاده نمود.
سیده یلدا رئیسی ساداتی، سدابه جهانبخش گده کهریز، علی عبادی، محمد صدقی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۳۹۹ )
چکیده
در شرایط تنش خشکی، سیستم علامت‌دهنده موجب القای بیان ژنهای مشخصی در مقابل اثرات زیان‌آور تنشهای محیطی می شود. در میان ریزعناصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان، عنصر روی نقش مهمی در بسیاری از فرآیندهای متابولیکی گیاهان ازجمله بیان ژن و تحمل به تنش دارد. بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی و نانواکسید روی بر الگوی بیان نسبی برخی ژنهای دخیل در تنشهای غیرزنده (شامل WRKY۱، HMA۲ و ZIP۱) ارقام گندم، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار در گلخانه اجرا شد. در این آزمایش، فاکتور اول تنش خشکی در سه سطح (۳۵، ۶۰ و ۸۵ درصد ظرفیت‌زراعی)، فاکتور دوم شامل سه رقم گندم (حیدری، میهن و سایسونز) و فاکتور سوم شامل نانواکسید روی در سه سطح (۰، ۵/۰ و ۱ گرم بر لیتر) بود. براساس نتایج بدست آمده، با افزایش شدت تنش خشکی، بیان نسبی ژنهای WRKY۱ و ZIP۱ در رقم متحمل به خشکی (میهن) و نیز با افزایش غلظت نانوذره روی زمان تنش، بیان ژن ZIP۱ در رقم حساس به خشکی (سایسونز) افزایش پیدا کرد. بیشترین میزان بیان نسبی ژن HMA۲ در رقم حیدری تحت تنش خشکی ملایم ملاحظه شد. بطور کلی، بیان هر سه ژن مورد مطالعه در رقم متحمل (میهن) تحت تنش خشکی افزایش یافت. افزایش سطح بیان ژنهای HMA۲ و ZIP۱، می‌تواند مرتبط با انتقال روی به بافت‌های مصرف‌کننده و همچنین افزایش مصرف روی در سوخت و ساز جاری گیاه باشد که در نتیجه در افزایش تحمل گیاه گندم به تنش خشکی مؤثر است.
سعید نواب‌پور، حوریه نجفی،
دوره ۹، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
تنشهای محیطی از عوامل اصلی کاهش دهنده رشد و نمو و عملکرد گیاهان زراعی به‌شمار میآیند و همواره امنیت غذایی انسان‌ها را تهد‌ید می‌کنند. این مطالعه بهمنظور بررسی اثر تنش خشکی بر تغییرات صفات بیوشیمیایی و میزان بیان ژنهای عوامل رونویسی MYB در دو رقم گندم (تجن و زاگرس)، تحت تنش خشکی انجام شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با ۳ تکرار انجام شد. اعمال تیمار خشکی در سه سطح ۴۰، ۷۰ و ۱۰۰ درصد ظرفیت زراعی و ۴ هفته پس از جوانه‌زنی انجام شد. ۲۰ روز پس از اعمال تنش نمونهبرداری از برگ و ریشه بهمنظور بررسی بیان ژنها و برخی صفات بیوشیمیایی صورت گرفت. نتایج بررسی محتوای کلروفیل تحت تنش نشان داد که با افزایش شدت تنش در ژنوتیپهای مختلف محتوای کلروفیلa و b کاهش می‌یابد. میزان کاهش کلروفیلa و b در ژنوتیپ تجن در تنش شدید، بیشتر از ژنوتیپ زاگرس بود. همچنین محتوای TBARM تحت تنش شدید خشکی به‌طور معنیداری بیشتر از وضعیت تنش متوسط بود و این افزایش در ژنوتیپ تجن بیشتر از رقم زاگرس دیده شد. تجزیه و تحلیلRT-PCR نشان داد که ژنهای خانواده MYB مورد مطالعه، تحت تنش خشکی افزایش بیان نشان می‌دهند. از طرفی رقم زاگرس که جزو ارقام متحمل به تنش خشکی می‌باشد برای تمامی ژنهای مورد بررسی افزایش بیان بیشتری نسبت به رقم تجن داشت که امکان استفاده از این رقم را در بحث برنامههای بهنژادی فراهم میکند. همچنین با توجه به اهمیت ژنهای خانواده MYB طی تنش خشکی، از یافته‌های پژوهش حاضر میتوان در برنامههای بهنژادی و هرمی کردن ژنها استفاده کرد.
راضیه خدیور، احمد اسماعیلی، سید سجاد سهرابی، حسن ترابی پوده،
دوره ۹، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۱ )
چکیده
تنش خشکی یکی از مهمترین عوامل محیطی است که بر رشد و بهره وری گیاهان زراعی از جمله عدس تأثیر می‌گذارد. در طی تکامل، تغییرات ژنتیکی حیاتی به وسیله RNAهای غیرکدکننده (ncRNAs) در پاسخ گیاهان به تنش خشکی و سایر تنش های غیرزیستی به‌وجود آمده است. در مطالعه حاضر، پس از شناسایی lncRNAها در پروفایل بیانی عدس، از داده های RNA-seq و واکنش Real-time PCR برای بررسی الگوی بیان برخی از lncRNAهای شناسایی شده تحت تنش خشکی استفاده شد. همچنین شبکه هم‌بیانی lncRNAs-DEGs با استفاده از بسته نرم‌افزاری psych ترسیم شد. در مجموع طی این مطالعه، ۳۵۹۰ توالی lncRNA در عدس شناسایی شد. تعداد زیادی از lncRNAها با ژنهای مرتبط با تنظیم ریتم شبانه‌روزی، پاسخ به یون روی، واکنش نوری فتوسنتزی و هموستازی یونی هم‌بیان بودند. همچنین نتایج نشان داد که سه توالی LCUL_evgLocus_۱۰۴۳۹۲، LCUL_evgLocus_۹۹۰۶۶ و LCUL_evgLocus_۶۱۸۷۶ دارای بیشترین تغییر بیان در پاسخ به تنش خشکی بودند. بررسی هم‌بیانی این توالی‌ها با ژنهای دارای بیان افتراقی در پاسخ به خشکی سبب شناسایی مسیرهای متابولیکی متأثر از این توالی‌ها گردید. این مطالعه برای اولین بار توالی‌های lncRNA را در عدس شناسایی نمود و گامی مفید در شناخت مکانیسم عملکرد lncRNA در چگونگی تحمل گیاهان به تنش خشکی می‌باشد. شبکه‌ها هم‌بیان این توالی‌ها و ژنهای دارای بیان افتراقی می‌تواند سبب درک بهتر مکانیسم‌های پاسخ به خشکی در عدس شود.
