9 نتیجه برای جو
شیوا قیطران پورسهریق، سید ابوالقاسم محمدی، بهزاد صادق زاده،
دوره 1، شماره 1 - ( 2-1393 )
چکیده
آهن یکی از عناصر ضروری و کم مصرف برای اکثر گیاهان می‌باشد که نقش مهمی در تثبیت ازت و فعالیت برخی از آنزیم-ها مانند کاتالاز، پراکسیداز و سیتوکروم اکسیداز دارد. بهمنظور مکانیابی QTLهای مرتبط با میزان و غلظت آهن در قسمت هوایی جو طی مراحل پنج برگی و رسیدگی کامل، 148 لاین هاپلوئید مضاعف حاصل از تلاقی ارقام Sahara3771 و Clipper در شرایط گلخانه‌ای ارزیابی و صفات غلظت و محتوای آهن در مراحل پنج برگی و رسیدگی کامل اندازهگیری شد. برای تجزیه QTL از نقشه پیوستگی مشتمل بر 26 نشانگر رتروترانسپوزونی IRAP و REMAP، 246 نشانگر SSR و EST-SSR، 238 نشانگر RFLP و یک نشانگر مورفولوژیک استفاده شد. از نظر کلیه صفات، تفاوت معنیدار بین لاین‌ها مشاهده گردید و وجود تفکیک متجاوز برای تمامی صفات نشان‌دهنده وجود ترکیبات آللی والدینی تکمیل‌کننده در نتاج بود. در مجموع، 511 نشانگر در هفت گروه پیوستگی 09/1099 سانتی‌مورگان از ژنوم جو را با متوسط فاصله بین دو نشانگر مجاور برابر 37/2 سانتی‌مورگان پوشش دادند. برای غلظت آهن هشت و چهار، محتوای آهن تک بوته شش و سه QTL به‌ترتیب در مراحل پنج برگی و رسیدگی کامل شناسایی شدند. اثر افزایشی منفی اغلب QTLهای شناسایی شده برای غلظت و محتوای آهن تک بوته نشان‌دهنده نقش آللهای والد Sahara3771 در افزایش تجمع آهن در نتاج بود. یک ناحیه ژنومی مشترک برای QTLهای صفات غلظت و محتوای آهن تک بوته در مرحله رسیدگی کامل شناسایی گردید که ممکن است ناشی از پیوسته بودن QTLها یا اثر پلیوتروپیک آنها باشد.
علی شوروزدی، سید ابوالقاسم محمدی، مجید نوروزی، بهزاد صادق زاده،
دوره 1، شماره 1 - ( 2-1393 )
چکیده
ژنوتیپهای بومی به‌دلیل تطابق و سازگاری با شرایط محیطی مختلف، ذخایر ژنتیکی با ارزشی برای افزایش تنوع ژرم‌پلاسم‌های اصلاحی و نیز منابع بالقوه برای ژنهای مقاومت به تنش‌های زیستی و غیرزیستی بشمار می‌روند. در این مطالعه، تنوع و ساختار ژنتیکی 119 ژنوتیپ بومی جو از کشورهای مختلف و 25 رقم تجاری و لاین اصلاحی با استفاده از 45 جفت آغازگر ریزماهواره مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع 225 آلل با دامنه 2 تا 14 و میانگین 5 آلل به ازای هر جایگاه تکثیر شدند. میزان اطلاعات چندشکلی برای نشانگرها بین 05/0 تا 90/0 با میانگین 51/0 متغیر بود. کمترین و بیشترین فراوانی آلل شایع به‌ترتیب مربوط به نشانگرهای EBMAC0788 (13/0) و GBM1411 (97/0) بود. تجزیه واریانس مولکولی نشان داد که واریانس درون‌گروهی (94 درصد) سهم بیشتری در تبیین واریانس مولکولی کل در مقایسه با واریانس بین گروهی داشت. حداکثر و حداقل شاخصهای شانون و تنوع ژنی نی به‌ترتیب به ژنوتیپهای بومی ایران و مصر تعلق داشت. تجزیه خوشهای با استفاده از الگوریتم Minimum Evolution و ضریب فاصله P-distance ژنوتیپها را به سه گروه منتسب کرد. این گروهبندی تا حدودی با مناطق جغرافیایی ژنوتیپها مطابقت داشت.
سمیرا خدایی، سید ابوالقاسم محمدی، بهزاد صادق زاده،
دوره 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
فسفر یکی از عناصر پرمصرف مهم است که در فرآیند‌های مختلف فیزیولوژیکی و متابولیکی، نقش عمده‌ای در تولید و انتقال انرژی دارد. برای مکانیابی QTLهای صفات مرتبط با تجمع فسفر در بخش هوایی جو، 148 لاین هاپلوئید مضاعف حاصل از تلاقی ارقام Sahara3771 و Clipper در شرایط گلخانه‌ای ارزیابی و غلظت و محتوای فسفر در مرحله پنج برگی و رسیدگی اندازهگیری شدند. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که بین لاین‌ها از نظر صفات مورد مطالعه تفاوت معنیدار وجود داشت و برای کلیه صفات تفکیک متجاوز مشاهده شد. تجزیه QTL بر اساس مکانیابی فاصلهای مرکب و نقشه پیوستگی جمعیت مشتمل بر 246 نشانگر SSR، EST-SSR، 238 نشانگر RFLP، 26 نشانگر رتروترانسپوزونی IRAP و REMAP و یک نشانگر مورفولوژیک با پوشش09/1099 سانتی‌مورگان از ژنوم جو و با متوسط فاصله بین دو نشانگر مجاور برابر 15/2 سانتی‌مورگان انجام و در مجموع سیزده QTL برای غلظت و محتوای فسفر در مراحل پنج برگی و رسیدگی شناسایی شد. برای غلظت و محتوای فسفر در مرحله پنج برگی، به ترتیب سه و دو QTL مکانیابی گردید از چهار QTL شناسایی شده برای غلظت فسفر در مرحله رسیدگی، سه و یک QTL به ترتیب دارای اثر افزایشی مثبت و منفی بودند. برای محتوای فسفر تک بوته در مرحله رسیدگی نیز چهار QTL با مجموع تبیین فنوتیپی 60 درصد مکانیابی گردید. از سیزده QTL شناسایی شده، تعداد ده QTL دارای اثر افزایشی مثبت بودند که نشان‌دهنده نقش آللهای والد Clipper در این جایگاه‌ها در افزایش ارزش صفات مربوطه در نتاج است. در این مطالعه، یکQTL مشترک برای صفات مورد مطالعه شناسایی شد که ممکن است ناشی از پیوستگی ژنی و یا اثر پلیوتروپیک باشد.
رباب سلامی، سید ابوالقاسم محمدی، سارا غفاریان، محمد مقدم،
دوره 2، شماره 2 - ( 12-1394 )
چکیده
جو متحمل‌ترین غله در بین غلات نسبت به تنش شوری است و در گستره وسیعی از شرایط آب و هوایی کشت می‌شود. برای بهبود تحمل گیاهان به تنش شوری، بررسی بیان ژنهای دخیل می‌تواند در شناسایی و تولید ژنوتیپهای متحمل موثر باشد. در این مطالعه، برای بررسی تأثیر شوری بر بیان ژنهای Hv TIP2;3 و Hv TIP4;1، (رمزکننده کانالهای پروتئینی در طول غشاها) در ریشه جو، سه ژنوتیپ Clipper (حساس به شوری)، Sahara 3771 (متحمل به شوری) و لاین امیدبخش حاصل از تلاقی ارقام کویر و صحرا (متحمل به شوری)، در سطوح صفر، 100 و 200 میلیمولار NaCl کشت شدند. برای تعیین میزان تغییر بیان این ژن‌ها در سه زمان 24 ساعت، سه روز و سه هفته بعد از اعمال تنش، RNA از نمونههای ریشه استخراج و cDNA سنتز شد. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که از نظر بیان ژنهای Hv TIP2;3 و Hv TIP4;1 بین ارقام، سطوح شوری و زمانهای نمونه‌برداری تفاوت معنیداری (05/0 P ≤) وجود نداشت؛ ولی اثر متقابل ژنوتیپ × تنش شوری برای ژن HvTIP2;3 و اثر متقابل ژنوتیپ × زمان نمونه‌برداری برای هر دو ژن مورد مطالعه تفاوت معنیدار (01/0 P ≤) به‌دست آمد. میزان بیان ژن Hv TIP2;3 در سطح شوری 100میلیمولار NaCl، در ژنوتیپ حساس به شوری Clipper افزایش و در ژنوتیپهای متحمل کاهش بیان نسبت به شاهد (عدم تنش شوری) نشان داد. مقایسه میانگین ترکیب‌های تیماری ژنوتیپ و زمان نمونه‌برداری برای ژن Hv TIP4;1 در میانگین سطوح شوری نشان داد که میزان بیان این ژن در سه هفته بعد از اعمال تنش شوری، در ژنوتیپهای Sahara 3771 و لاین امیدبخش افزایش بیان ولی در ژنوتیپ Clipper کاهش بیان داشت. نتایج این مطالعه ضمن تأیید تاثیر‌پذیری این ژن‌ها در شرایط تنش شوری، تلاش در جهت استفاده کارآمد از این ژن‌ها در گیاه جو در راستای افزایش تحمل به شوری موثر ارزیابی می‌شود.
عاطفه کاویانی چراتی، حسین صبوری، حسین علی فلاحی، عیسی جرجانی،
دوره 3، شماره 1 - ( 6-1395 )
چکیده
بهمنظور تجزیه ژنتیکی صفات مربوط به خصوصیات سنبله در جو آزمایشی، با 100 خانواده نسل F3 و F4 جو حاصل از تالقی بادیا × کومینو در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه گنبد کاووس در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. صفات زراعی شامل طول سنبله، تعداد دانه در یک سنبله، تعداد کل سنبله، وزن کل سنبله، طول دانه و قطر دانه مورد اندازهگیری قرار گرفتند. نقشه پیوستگی جمعیت با 7 نشانگر SSR و 69 آلل چندشکل iPBS تهیه شد که 2/632 سانتی مورگان از ژنوم جو را پوشش داد. تجزیه QTL به روش مکانیابی فاصلهای مرکب )CIM )انجام شد و تعداد ده QTL برای صفات مورد مطالعه، با اثر افزایشی )07/127 برای تعداد سنبله تا 625/0 -میلیمتر برای طول دانه( مکانیابی گردید. واریانس فنوتیپی توجیه شده توسط این QTLها از 9/10 تا 9/12 درصد متغیر بود که بیشترین آن مربوط به صفت طول سنبله در نسل F3 و کمترین آن برای صفت تعداد کل سنبله در نسل F3 و وزن کل سنبله در نسل F4 بود. همه QTLهای شناسایی شده دارای اثرات بزرگ بودند و پس از تعیین اعتبار میتوانند در برنامههای اصالحی و انتخاب به کمک نشانگر مورد استفاده قرار گیرند.
محمدعلی ابراهیمی، رحیم محمدیان، معروف خلیلی،
دوره 3، شماره 1 - ( 6-1395 )
چکیده
به منظور ارزیابی روابط بین صفات و گروهبندی الینهای جو بر اساس شاخصهای مرتبط با جوانه زنی در شرایط تنش شوری، 72 الین حاصل از تالقی استپتو و مورکس در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار، در سه سطح تنش شوری شامل وضعیت نرمال و دو سطح شوری )100 و 200 میلی موالر NaCl )مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تنوع ژنتیکی قابل توجهی بین کلیه ژنوتیپها در تمام صفات مورد بررسی وجود دارد. بررسی همبستگی ژنتیکی در میانگین سه محیط نشان داد که بین صفت میانگین جوانه زنی روزانه و درصد جوانه زنی نهایی همبستگی باال و معنیداری ) ** )r=0/85 وجود دارد. در این تحقیق، بیشترین مقدار تنوع فنوتیپی و ژنتیکی، وراثت پذیری عمومی و خصوصی و پیشرفت ژنتیکی برای درصد جوانه زنی نهایی برآورد شد. پیشرفت ژنتیکی در جهت مثبت و منفی، نشان داد که آللهای کاهنده و افزایشدهنده در بین والدین وجود دارد. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشهای ژنوتیپها، منجر به ایجاد سه کالستر گردید که ژنوتیپهای کالستر سوم از نظر صفات ضریب تغییرات جوانه زنی، درصد جوانه زنی نهایی، شاخص میزان جوانه زنی و میانگین جوانه زنی روزانه دارای ویژگیهای برتری بودند ولی از سرعت جوانه زنی کمتری برخوردار بودند. بنابراین از ژنوتیپهای این گروه میتوان در امر اصالح برای درصد جوانه زنی باال استفاده کرد. با استفاده از تجزیه به مؤلفه اصلی، پنج صفت مورد مطالعه در قالب دو متغیر جدید در مجموع 061/99 درصد از تغییرات کل را توجیه کردند. نتایج تجزیه بایپالت نشان داد که ژنوتیپ های گروه اول دارای درصد شاخص جوانه زنی و ضریب شاخص جوانه زنی باالیی هستند.
رضا میر دریکوند،
دوره 3، شماره 2 - ( 12-1395 )
چکیده
شناسایی تنوع ژنتیکی و استفاده از آن در موفقیت برنامههای بهنژادی، امری ضروری است. در این تحقیق تنوع ژنتیکی 20 ژنوتیپ جو دیم با استفاده از صفات مورفولوژیک و نشانگرهای مولکولی RAPD و ISJ بررسی شد. ژنوتیپها از نظر همه صفات ظاهری مورد بررسی اختالف معنیدار داشتند که این موضوع بیانگر وجود تنوع ژنتیکی بین آنها بود. محاسبه وراثتپذیری عمومی برای صفات نشان داد که صفت طول سنبله بیشترین و عملکرد دانه کمترین وراثتپذیری را داشتند. کمترین و بیشترین ضریب تغییرات ژنوتیپی و فتوتیپی به ترتیب برای صفات وزن هزار دانه و تعداد دانه در سنبله برآورد گردید. میانگین درصد چندشکلی آغازگرهای ISJ بیشتر از چندشکلی مشاهده شده در بین آغازگرهای RAPD بود. تجزیهی خوشهای نشان داد که تفکیک ژنوتیپها بر اساس صفات ظاهری با تفکیکی که با استفاده از دادههای مولکولی بدست آمد، مشابهت چندانی ندارند، اما تفکیک بر اساس دادههای مولکولی RAPD و ISJ تا حدودی توانست ژنوتیپهای دو ردیفه و شش ردیفه، همچنین ژنوتیپهای دانه پوشیده و بدون پوشینه را از هم تفکیک نماید. بین ماتریس تشابه دادههای مولکولی و صفات ظاهری همبستگی منفی و معنیدار، ولی بین ماتریس تشابه دادههای مولکولی همبستگی مثبت و معنیدار وجود داشت.
راحله عزیزنیا، هدیه بدخشان، تیمور جوادی، سوما زمانی،
دوره 6، شماره 2 - ( 12-1398 )
چکیده
در این مطالعه، تنوع محتوای بتاگلوکان دانه، در 20 لاین و رقم جو بر اساس طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفت. همچنین، تنوع ژنتیکی بین این ژنوتیپ ها، با استفاده از نشانگر ISSR ارزیابی شد. استخراج بتاگلوکان به روش آنزیمی انجام گرفت. از نظر محتوای بتاگلوکان دانه در بین ژنوتیپهای جو، اختلاف معنیدار در سطح احتمال یک درصد وجود داشت. محتوای بتاگلوکان دانه بین 7.21 تا 12.48 درصد متغیر بود و بیشترین مقدار محتوای بتاگلوکان، در ژنوتیپهای یوسف، E94B3 و E94B17 اندازهگیری شد. آغازگرهای ISSR با متوسط درصد چندشکلی 69.79 درصد، تنوع ژنتیکی 0.25 و شاخص شانون 0.37 در بررسی تنوع ژنتیکی بسیار کارآمد عمل کردند. لاین‌ها و رقم‌های جو، در دو گروه مجزا با مطابقت زیاد با شجره ژنتیکی، از هم متمایز شدند. تعداد نه آغازگر دارای اطلاعات برای محتوای بتاگلوکان دانه توسط روش‌های ناپارامتری کروسکال-والیس، همبستگی اسپیرمن و تجزیه رگرسیون گام به گام شناسایی شدند. درصد تبیین تغییرات محتوای بتاگلوکان دانه توسط این آغازگرها، بین 24.3 تا 42.4 متغیر بود. آغازگرهای ISSR6(700)، ترکیب ISSR1+ISSR4(1400) و ترکیب IS2+ISSR2(1400) دارای ارتباط قوی‌تری با محتوای بتاگلوکان بودند. آغازگرهای دارای اطلاعات، امکان گزینش کارآمد ژنوتیپهای جو با محتوای بتاگلوکان بالاتر را فراهم می‌آورند.
سیده ساناز رمضانپور، حسن سلطانلو، سعید نواب پور،
دوره 10، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
بهمنظور بررسی تأثیر قارچ Blumeria graminis (عامل سفیدک پودری) بر بیان برخی ژنهای مرتبط با واکنش مقاومت در جو، از یک قم حساس (افضل)، یک ژنوتیپ نیمه‌حساس (لاین67) و یک ژنوتیپ مقاوم (لاین104) به بیماری سفیدک پودری جو استفاده گردید. پس از کشت ژنوتیپها در گلخانه، گیاهچه‌های هفت‌روزه تلقیح شدند و نمونه‌برداری در زمانهای مختلف پس از تلقیح (10-0 روز) انجام شد. تغییر در سطح بیان ژن با استفاده از روش qRT-PCR مورد بررسی قرار گرفت. بررسی نتایج مولکولی داده‌ها نشان داد که ژنهای رمزکننده کیتیناز و گلوکاناز به‌عنوان آنزیم‌های کلیدی در تخریب دیواره سلولی قارچ‌ها، بیان بیشتری در ژنوتیپ مقاوم (لاین104) داشتند. سطح در ژنوتیپ نیمه‌حساس (لاین67) کمتر از ژنوتیپ مقاوم (لاین104) و بیشتر از رقم حساس افضل بود. بالاترین میزان رونوشت‌های ژن کیتیناز 12 ساعت پس از تلقیح در ژنوتیپ مقاوم (لاین104) و کمترین میزان بیان در زمان مشابه در رقم حساس دیده شد. سطح بیان دو ژن دیگر (گلوکاناز و پراکسیداز) نیز در ژنوتیپ مقاوم (لاین104) بیشتر از رقم حساس افضل بود. افزایش در تعداد رونوشت‌های ژن مپ‌کیناز در ژنوتیپ مقاوم (لاین104) و کاهش آن در رقم حساس افضل، تأییدکننده نقش مسیر کینازی در واکنش فوق‌حساسیت و پاسخ‌های دفاعی گیاه جو در برابر بیماری سفیدک پودری جو بود. با توجه به نتایج حاصل در این مطالعه به نظر می‌رسد واکنش فوق‌حساسیت در ژنوتیپ مقاوم بلافاصله 6 ساعت پس از آلودگی آغاز شده و مانع نفوذ و گسترش بیمارگر در گیاه می‌شود. این واکنش در گیاهان نیمه حساسا و حساس جو مشاهده شد و احتمالا به به‌دلیل تأخیر در پاسخ گیاهان نیمه‌حساس و حساس، بیمارگر فرصت کافی برای نفوذ، تکثیر و گسترش در گیاه میزبان را داشته است. از نتایج این تحقیق میتوان در ارزیابی سطح مقاومت ارقام زراعی مورد کشت و همچنین ارزیابی مقاومت در مرحله گیاهچه‌ای لاین‌های امیدبخش استفاده نمود.
