|
|
|
|
|
 |
جستجو در مقالات منتشر شده |
 |
|
6 نتیجه برای وراثتپذیری
پریا دری، سعید خاوری خراسانی، محمود ولی زاده، پریسا طاهری،
دوره 1، شماره 2 - ( 11-1393 )
چکیده
انتخاب روش اصلاحی در برنامه‌های بهنژادی گیاهان زراعی بستگی به نظام ژنتیکی کنترل کننده صفت گزینش شده دارد. این پژوهش به‌منظور مطالعه پارامترهای ژنتیکی برخی صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد دانه و اجزای عملکرد با استفاده از تجزیه میانگین نسل‌های حاصل از تلاقی اینبرد‌لاین‌های KE72012 (P1) × K1263/1(P2) ذرت در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در سال زراعی 1391 انجام شد. شش نسل P1، P2، F1، F2، BC1 و BC2 در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نسل‌ها نشان داد در کلیه صفات مورد بررسی، جزء غالبیت (H) بیشتر از جزء افزایشی (D) بود، البته در بعضی صفات تفاوت بین دو جزء غالبیت و افزایشی بسیار زیاد بود که این موضوع بیانگر اهمیت اثرات غالبیت در کنترل ژنتیکی صفات می‌باشد. متوسط غالبیت ژنی 1/2(H/D) در کلیه صفات، نشان دهنده غالبیت کامل به سمت فوق غالبیت بود که بیان کننده اهمیت اثرات غالبیت می‌باشد. براساس تجزیه میانگین نسل‌ها با استفاده از آزمون مقیاس وزنی، برازش مدل ساده افزایشی-غالبیت صورت گرفت و عدم کفایت آن در صفات، حاکی از اهمیت اثرات اپیستازی در توجیه تغییرات ژنتیکی این صفات بود. متوسط وراثتپذیری عمومی برای صفات مورد مطالعه در تلاقیKE72012 (P1) × KE1263/1 (P2) بین 10/0 تا 88/0 و دامنه وراثتپذیری خصوصی در این تلاقی بین 02/0 تا 59/0 برآورد گردید. همچنین تخمین تعداد ژن کنترل کننده صفت عملکرد دانه نشان داد که در تلاقی KE 72012 (P1) × K1263/1 (P2)، یک تا 5 ژن دخالت دارند.
حسین آسترکی، پیمان شریفی، فاطمه شیخ،
دوره 6، شماره 2 - ( 12-1398 )
چکیده
به‌منظور برآورد همبستگی ژنوتیپی و وراثتپذیری برخی از صفات، 26 ژنوتیپ باقلا در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی 95-1393، در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد واقع در استان لرستان ارزیابی شدند. از برآوردگر حداکثر درستنمایی محدودشده (Restricted Maximum Likelihood, REML) برای برآورد همبستگی‌های ژنوتیپی و فنوتیپی، وراثتپذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس به دو روش کمترین مربعات و REML گویای اثر معنی‌دار ژنوتیپ بر تعداد روز تا رسیدگی، ارتفاع بوته، وزن صد دانه، طول غلاف و عملکرد دانه خشک بود. برهمکنش ژنوتیپ در سال نیز برای همه صفات به‌جز صفت طول غلاف معنی‌دار بود. نتایج مقایسه میانگین ها نشان داد که رقم بروجرد (ژنوتیپ26) و ژنوتیپ 20 بیشترین عملکرد دانه را در هر دو سال آزمایش داشتند. برآوردگر REML نشان داد که عملکرد دانه خشک با ارتفاع بوته و عملکرد بیولوژیک همبستگی ژنتیکی مثبت و معنی‌دار داشت. همچنین عملکرد دانه خشک با تعداد روز تا گلدهی دارای همبستگی فنوتیپی منفی و معنی‌دار و با صفات ارتفاع بوته، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت دارای همبستگی فنوتیپی مثبت و معنی‌دار بود. از این‌رو، امکان گزینش ژنوتیپ‌های زودرس و پرمحصول وجود دارد و می‌توان گزینش برای بهبود عملکرد بیشتر را انجام داد. تجزیه خوشه‌ای تنوع بین ژنوتیپ‌ها را نشان داد. همچنین با توجه به مقادیر وراثتپذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی برای ارتفاع بوته و همبستگی ژنوتیپی بالای این صفت با عملکرد دانه خشک، می‌توان از صفت ارتفاع بوته به‌عنوان صفت مطلوب برای بهبود عملکرد دانه خشک از طریق گزینش استفاده نمود.
سامان والی زاده، احمد اسماعیلی، هادی احمدی، امید علی اکبرپور، بیژن باجلان، اشکبوس امینی،
دوره 6، شماره 2 - ( 12-1398 )
چکیده
سطح زیر کشت گندم در کشور ایران بیشتر به‌صورت دیم می‌باشد و در این شرایط تنش کم‌آبی تأثیر زیادی بر عملکرد این گیاه می‌گذارد. از این‌رو لازم است فعالیت‌های تحقیقاتی بهنژادی بیشتری در خصوص تولید ژنوتیپ‌های متحمل به تنش کم‌آبی صورت گیرد. به‌منظور برآورد وراثتپذیری و همبستگی ژنتیکی صفات، 36 رقم و لاین گندم با استفاده از دو آزمایش مجزا (نرمال و تنش کمبود آب) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار مورد بررسی قرار گرفتند. صفات مورد بررسی در ژنوتیپ‌های گندم در شرایط نرمال و تنش تفاوت معنی‌داری را برای منبع محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ و محیط حداقل در سطح 5 درصد نشان دادند. نتایج حاصل از تجزیه به عامل‌ها نشان داد که برای شرایط نرمال 6 عامل اول در مجموع 81.13 درصد و برای شرایط تنش 5 عامل اول در مجموع 74.96 درصد از تغییرات را تبیین کردند. نتایج برآورد همبستگی ژنتیکی بر اساس روش حداکثر درستنمایی محدود شده نشان داد که صفات عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و تعداد دانه در سنبله بیشترین ارتباط را با عملکرد دانه دارا بودند و از این‌رو برای انتخاب ارقام با عملکرد بالا تحت شرایط نرمال و تنش کم‌آبیاری با اهمیت محسوب میشوند. برآورد وراثتپذیری بر اساس روش حداکثر درستنمایی محدود شده نشان داد که صفت تعداد روز تا به سنبله رفتن در هر دو شرایط نرمال و تنش بیشترین مقادیر وراثتپذیری را به خود اختصاص داد.
مهدی رحیمی،
دوره 7، شماره 2 - ( 12-1399 )
چکیده
طرح تلاقی دی‌آلل ابزاری مهم است که در برنامه‌های بهنژادی گیاهی برای به‌دست آوردن اطلاعات وراثت صفات مورد استفاده قرار می‌گیرد. آگاهی از عمل ژن، وراثتپذیری و پیشرفت ژنتیکی در گزینش، پیش‌شرط شروع برنامه‌های بهنژادی برای توسعه ارقام ذرت است. پنج لاین S7 ذرت و نتاج F2 آن‌ها در یک طرح تلاقی نیمه‌دی‌آلل 5 × 5 به‌منظور برآورد عمل ژن‌ها و وراثتپذیری صفات بیوشیمیایی و فیزیولوژیک مطالعه گردیدند. والدین و هیبریدهای F2 حاصل از آن‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1397-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان کشت شدند و صفات انواع کلروفیل، پرولین، پروتئین، کاروتنوئید و قند احیاء مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه واریانس میانگین داده‌ها، اختلاف معنی‌داری را بین ژنوتیپ‌ها برای صفات مورد مطالعه در سطح احتمال یک درصد نشان داد. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل گرافیکی به روش هیمن نشان داد که صفات کلروفیل a، کلروفیل b، کلروفیل کل، کاروتنوئید، قند احیاء و محتوای پرولین تحت کنترل اثر فوق‌غالبیت ژن‌ها قرار داشتند درحالی‌که صفت محتوای پروتئین تحت کنترل غالبیت ناقص قرار داشت. وراثتپذیری خصوصی صفات کاروتنوئید و محتوای پرولین برابر با 14/0 و صفت محتوای پروتئین برابر با 44/0 بود و برای صفات دیگر در این محدوده متغیر بود. به این ترتیب، نتایج این تحقیق نشان داد که برای اصلاح همه صفات به‌جز محتوای پروتئین می‌توان از پدیده هتروزیس و تولید ارقام هیبرید استفاده نمود؛ اما برای اصلاح صفت محتوای پروتئین استفاده از هر دو روش گزینش و تولید هیبرید پیشنهاد می‌شود.
محمد ضابط، فهیمه برازنده، علیرضا صمدزاده،
دوره 10، شماره 1 - ( 6-1402 )
چکیده
به‌منظور بررسی ساختار ژنتیکی صفات مختلف کنجد، 7 ژنوتیپ شامل اردستان، سیرجان، فارس، سبزوار، جیرفت، اولتان و TS-3 در قالب طرح دای‌آلل یک‌طرفه 7 × 7 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند طی سال‌های 97-1394 مورد مطالعه قرار گرفت. صفات ارتفاع بوته، ارتفاع تا اولین کپسول، تعداد شاخه فرعی، تعداد برگ، طول برگ، روز تا 50 درصد گلدهی، روز تا 90 درصد گلدهی، روز تا رسیدن فیزیولوژیک، تعداد کپسول در بوته، عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در کپسول، وزن کپسول، طول و عرض کپسول، میزان کلروفیل a، b و کل، درصد روغن و پروتئین اندازه‌گیری شد. تجزیه واریانس هیمن نشان داد که اجزای a، b و b3 در تمامی صفات و اجزای b1 و b2 در اکثر صفات معنی‌دار بودند. پارامترهای D، H1 و H2 در اکثر صفات معنی‌دار و پارامترهای F، h2 و E در اکثر صفات معنی‌دار نشدند. متوسط درجه غالبیت (√H1/D) بیانگر غالبیت ناقص و فوق‌غالبیت در صفات مورد مطالعه بود. پارامتر H2/(4H1) در کلیه صفات به‌استثنای روز تا 50 درصد گلدهی کمتر از 0.25 بود؛ بنابراین در کلیه صفات به‌استثنای صفت فوق، ژن‌های افزاینده و کاهنده توزیع متقارنی در بین والدین نداشتند. پارامتر (√(4DH1)+F)/√(4DH1)-F نشان از توزیع متقارن و نامتقارن در صفات مورد مطالعه داشت. در اکثر صفات یک بلوک ژنی غالب کنترل‌کننده صفات وجود داشت. وراثتپذیری عمومی بین 0.99-0.47 و وراثتپذیری خصوصی بین 0.98-0.17 متغیر بود. به‌طور کل تمامی صفات توسط ژن‌های با اثرات افزایشی و غالبیت کنترل می‌شدند؛ بنابراین امکان گزینش و تولید دورگ در کنجد وجود دارد. با توجه به آن‌که ژنوتیپ‌های فارس، اولتان و TS-3 بیشترین آلل‌های غالب را داشتند، استفاده از این سه ژنوتیپ در مطالعات آتی توصیه می‌گردد.
محمد نادر ابراهیمی، هادی احمدی، مصطفی درویش نیا، داریوش گودرزی،
دوره 10، شماره 2 - ( 12-1402 )
چکیده
یکی از بیماری‌های مهم گندم در مناطق مرطوب و گرم دنیا بیماری بلایت خوشه گندم (FHB) است که باعث کاهش محصول و کیفیت دانه می‌شود. بیماری بلایت فوزاریومی سنبله گندم توسط گونه قارچ Fusarium graminearum ایجاد می‌شود. به‌منظور بررسی مقاومت بعضی صفات گندم در برابر بیماری بلایت خوشه گندم 27 رقم و لاین گندم نان در مدت یک‌سال در مزرعه دانشگاه لرستان کشت گردید و خوشه‌ها به‌صورت اسپورپاشی تعلیق (سوسپانسیون) در اول مرحله گلدهی آلوده گردید. نتایج به‌دست آمده تنوع زیادی مابین 27 رقم گندم نان مورد آزمایش از نظر صفات رشدی، اجزای عملکرد و همچنین عملکرد دانه نشان داد. نتایج همبستگی ساده بین صفات و همچنین رگرسیون گام به گام نشان داد که صفات وزن هزاردانه، تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبلچه، طول ریشک و ارتفاع بوته از صفات بسیار مهم در تعیین عملکرد دانه میباشند. بنابراین انتخاب ارقامی که دارای صفات ذکر شده بالایی باشند، می‌تواند تولید عملکرد دانه بالا را تضمین نماید. از نظر میزان درصد بیماری FHB ارقام شیراز، پیشتاز، قدس و مروارید-2 به‌عنوان ارقام مقاوم شناسایی شدند. با توجه به مقادیر وراثتپذیری عمومی و پیشرفت ژنتیکی برای ارتفاع بوته وهمبستگی بالای این صفت با عملکرد دانه،می‌توان از صفت ارتفاع بوته به‌عنوان صفت مطلوب برای بهبود عملکرد دانه از طریق گزینش استفاده نمود. نتایج کلی نشان داد که ارقام شیراز، پیشتاز، قدس و مروارید-2 در برنامه‌های بهنژادی برای انتقال مقاومت به بیماری بلایت سنبله گندم مناسب میباشند.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
