---

بابونه‌کبیر (Tanacetum parthenium L.) گیاهی است دارویی از خانواده گل ستاره‌‌ای‌ها (Asteraceae) که به‌دلیل وجود ترکیب ترپنی پارتنولید، توجه زیادی را به‌علت ارزش دارویی و فعالیت‌های فارماکولوژیکی (به‌عنوان پیشگیری کننده میگرن و درمان سرطان) به خود جلب کرده است. پارتنولید یک سزکویی‌ترپن لاکتون می‌باشد که گفته می‌شود به‌طور عمده از مسیر MVA (Mevalonic acid) بیوسنتز می‌شود. اخیراً نشان داده شده است که مسیر MVA و مسیر MEP (Methyl erythritol phosphate) از طریق تبادل پیش‌ماده IDP (Isopentenyl diphosphate) برای بیوسنتز ترپن‌های مختلف با هم در ارتباط می‌باشند؛ بنابراین بیوسنتز پارتنولید می‌تواند تحت تأثیر مسیر MEP نیز قرار بگیرد. در تحقیق حاضر، بیان دو ژن کلیدی مسیر MVA (TpHMGR و TpGAS) و دو ژن کلیدی مسیر MEP (TpDXR و TpHDR) با استفاده از واکنش زنجیره‌ای پلیمراز در زمان واقعی (Real time PCR) در برگ‌های مربوط به مرحله رویشی و زایشی و در گل‌های ژنوتیپ‌های مختلف بابونه‌کبیر بررسی شد. نتایج نشان داد که میزان بیان این ژن‌ها می‌تواند تحت تأثیر مرحله رشدی و ژنوتیپ تغییر کند، به‌نحوی‌ که در برگ‌های مرحله رویشی و گل‌ها ژنوتیپ‌های مختلف فقط بیان ژن TpGAS تفاوت نشان داد، در حالی که در برگ‌های مرحله زایشی میزان بیان ژن‌های TpHMGR، TpGAS و TpDXR اختلاف معنی‌دار( 01/0 P<) مشاهده شد.

---

نعناع فلفلی (Mentha piperita) یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی و معطر است. منتول ترکیب اصلی و ویژه اسانس نعناع فلفلی است که در صنایع داروسازی، آرایشی و غذایی استفاده می­شود. این کار با هدف مطالعه بیان ژن­های پولگان­ردوکتاز (Pr)، منتوفوران­سینتاز (Mfs) و لیمونن­سینتاز (Ls) مسیر بیوسنتز منتول در اندام­های مختلف (گل، برگ و ساقه) در زمان شروع گلدهی انجام شد. برای انجام این پژوهش، گیاهان نعناع فلفلی از پژوهشکده گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی تهیه و به گلدان­ها در گلخانه منتقل شدند. با توجه به نتایج تجزیه واریانس داده‌ها مشخص شد که بین اندام­های برگ، ساقه و گل از نظر میزان رونوشت ژن­های مورد مطالعه تفاوت بسیار معنی­داری وجود دارد. نتایج این مطالعه نشان داد که بیان ژن­های مورد مطالعه در اندام­های مختلف متفاوت بوده و ارتباط مستقیمی بین مقدار منتون و منتوفوران با بیان ژن­های Pr و Mfs در گل و برگ وجود دارد. بنابراین، می­توان استنباط کرد که احتمالاً بیان ژن­های Mfs و Pr در این اندام‌ها در سطح نسخه­برداری کنترل می­شود.