---

بررسی تنوع ژنتیکی زردآلو، موجب افزایش شناخت نسبت به این گیاه شده و امکان انتخاب ژنوتیپ‌های مرغوب‌تر را برای توسعه کشت و کار فراهم می‌نماید. در این پژوهش، تنوع ژنتیکی 26 رقم و ژنوتیپ زردآلوی موجود در کلکسیون ایستگاه تحقیقاتی کشاورزی کردستان با استفاده از ارزیابی ویژگی‌های فنولوژیکی و فیزیولوژیکی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که اثر ژنوتیپ بر ویژگی‌هایی مانند شروع گل‌دهی، طول دوره‌ی گل‌دهی، محتوای نسبی آب، میزان نشت یونی، پرولین و پتاسیم بافت مادگی گل، میزان خسارت سرمازدگی بهاره به گل‌، زمان برداشت، میزان مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و اسیدیته میوه‌ها، در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار بود. اختلاف بین ژنوتیپ‌ها از نظر این ویژگی‌ها حاکی از وجود تنوع بالا در بین ژنوتیپ-های مورد بررسی بود. تاریخ باز شدن 90 درصد گل‌ها دارای کمترین میزان توارث‌پذیری (5/28 درصد) بود که نشان می-دهد این ویژگی به شدت تحت تاثیر عوامل محیطی قرار می‌گیرد. بیشترین میزان توارث‌پذیری در بین ویژگی‌های اندازه-گیری شده مربوط به عملکرد، مواد جامد محلول، دوره برداشت میوه و یکنواخت رسیدن میوه با توارث حدود 99 درصد بود که حاکی از تاثیر‌پذیری بسیار کم این ویژگی‌ها از عوامل محیطی می‌باشد.

---

توتفرنگی یکی از میوههای ریز مناطق معتدل و سرشار از آنتیاکسیدانهای طبیعی است که در دهههای اخیر از جمله تولیدات مهم و تجاری به شمار میآید. مطالعه تنوع فنوتیپی و ژنتیکی برای شناسایی ژنوتیپهای مشابه، به منظور حفظ، ارزیابی و استفاده از ذخایر ژنتیکی، قبل از شروع برنامه های بهنژادی، بسیار حائز اهمیت است. بهمنظور ارزیابی ویژگیهای فیزیولوژیکی و فنولوژیکی در 20 ژنوتیپ توتفرنگی، آزمایشی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کردستان اجرا گردید و ویژگیهای فیزیولوژیکی )میزان کلروفیل a ،b و ab ،مواد جامد محلول، اسیدیته قابل تیتراسیون و آنتوسیانین( و فنولوژیکی )ظهور اولین استولون، اولین گل و اولین میوه، دوره گلدهی و میوهدهی( و هم- چنین عملکرد ژنوتیپها بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس دادهها نشان داد که اثر ژنوتیپ بر تمامی ویژگیهای اندازهگیری شده در سطح احتمال 1 %معنیدار بود. مقایسه میانگین ویژگیها نشان داد که ژنوتیپهای مورد مطالعه دارای تنوع زیادی بودند. بیشترین میزان کلروفیل مربوط به ژنوتیپ پاروس بود و این ژنوتیپ از لحاظ عملکرد نیز بعد از ژنوتیپ کویین الیزا دارای بیشترین مقدار بود. ژنوتیپ گاویوتا دارای بیشترین میزان آنتوسیانین و مواد جامد محلول بود و کمترین دوره گلدهی را داشت. ژنوتیپ پاروس و چندلر به ترتیب دارای کمترین میزان آنتوسیانین و مواد جامد محلول بودند. همچنین ژنوتیپ چندلر از نظر میزان کلروفیل a نیز کمترین مقدار را به خود اختصاص داده بود. اختالف غیرمعنیداری بین ضریب تنوع فنوتیپی و ژنوتیپی وجود داشت و این نشان میدهد که بخش عمده تنوع موجود ناشی از تفاوت ژنوتیپی میباشد و محیط تأثیر اندکی دارد. تمامی ویژگیها دارای توارثپذیری باال بودند و متوسط توارثپذیری عمومی برای ویژگیهای مورد بررسی بین 99-82 درصد بود. برای تحلیل دادهها از تجزیه عاملی به روش مولفههای اصلی استفاده شد. چهار عامل استخراج شده 05/74 درصد از کل تغییرات دادهها را توجیه نمودند. عامل اول و دوم به تنهایی 84/50 درصد از کل تغییرات را توجیه نموده و بهترتیب بهعنوان عامل فتوسنتز و باروری نامگذاری شدند. در نهایت با توجه به نتایج تجزیه عاملی و سایر تحلیل ها ژنوتیپ پاروس به عنوان مطلوب ترین ژنوتیپ معرفی شد.