---

به‌منظور ارزیابی تنوع ژنتیکی ارقام اصلاح شده و بومی یونجه، ۱۲ رقم یونجه شامل پنج رقم اصلاح شده (کایساری، کدی، رنجر، مسمیر و سی ریور) و هفت رقم بومی (همدانی، قره یونجه، یزدی، تازه کند دیم، شازند، عمو زین‌الدین و رهنانی) از طریق صفات زراعی و نشانگرهای آنزیمی مورد مطالعه قرار گرفتند. تعداد ۳۵ بذر از هر رقم در گلدان‌های مجزا به‌صورت طرح کاملاً تصادفی نامتعادل، کشت شدند. تجزیه واریانس صفات مختلف نشان داد که بین ارقام بومی و اصلاح شده یونجه از لحاظ اکثر صفات اختلاف معنی‌دار وجود ندارد. در مورد آنزیم‌های استراز و پراکسیداز، داده‌ها بر اساس وجود و عدم وجود نوار آنزیمی (۱ و ۰) در ۱۱ نوار ایزوزیمی پلی‏مورف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ارقام بومی و اصلاح شده به‌ترتیب با میانگین ۲۴۶/۰ ± ۴۸/۰ و ۱۹۳/۰ ±۵۱۹/۰ برای شاخص شانون و میانگین ۱۸۱/۰ ± ۳۲۷/۰ و ۱۴۸/۰± ۳۵۲/۰ برای شاخص تنوع ژنتیکی نی، تفاوت چشمگیری نشان ندادند. بررسی رابطه‏ی بین داده‏های ایزوزیمی و صفات مورد بررسی نشان داد که بین ایزوزیم ۴POX- و عملکرد تک بوته تر و خشک در ارقام اصلاح شده ارتباط معنی‏دار وجود دارد.