۴ نتیجه برای خاوری خراسانی
پریا دری، سعید خاوری خراسانی، محمود ولی زاده، پریسا طاهری،
دوره ۱، شماره ۲ - ( ۱۱-۱۳۹۳ )
چکیده
انتخاب روش اصلاحی در برنامه‌های به‌نژادی گیاهان زراعی بستگی به نظام ژنتیکی کنترل کننده صفت گزینش شده دارد. این پژوهش به‌منظور مطالعه پارامترهای ژنتیکی برخی صفات فنولوژیک، مورفولوژیک، عملکرد دانه و اجزای عملکرد با استفاده از تجزیه میانگین نسل‌های حاصل از تلاقی اینبرد‌لاین‌های KE۷۲۰۱۲ (P۱) × K۱۲۶۳/۱(P۲) ذرت در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی در سال زراعی ۱۳۹۱ انجام شد. شش نسل P۱، P۲، F۱، F۲، BC۱ و BC۲ در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نسل‌ها نشان داد در کلیه صفات مورد بررسی، جزء غالبیت (H) بیشتر از جزء افزایشی (D) بود، البته در بعضی صفات تفاوت بین دو جزء غالبیت و افزایشی بسیار زیاد بود که این موضوع بیانگر اهمیت اثرات غالبیت در کنترل ژنتیکی صفات می‌باشد. متوسط غالبیت ژنی ۱/۲(H/D) در کلیه صفات، نشان دهنده غالبیت کامل به سمت فوق غالبیت بود که بیان کننده اهمیت اثرات غالبیت می‌باشد. براساس تجزیه میانگین نسل‌ها با استفاده از آزمون مقیاس وزنی، برازش مدل ساده افزایشی-غالبیت صورت گرفت و عدم کفایت آن در صفات، حاکی از اهمیت اثرات اپیستازی در توجیه تغییرات ژنتیکی این صفات بود. متوسط وراثت‌پذیری عمومی برای صفات مورد مطالعه در تلاقیKE۷۲۰۱۲ (P۱) × KE۱۲۶۳/۱ (P۲) بین ۱۰/۰ تا ۸۸/۰ و دامنه وراثت‌پذیری خصوصی در این تلاقی بین ۰۲/۰ تا ۵۹/۰ برآورد گردید. همچنین تخمین تعداد ژن کنترل کننده صفت عملکرد دانه نشان داد که در تلاقی KE ۷۲۰۱۲ (P۱) × K۱۲۶۳/۱ (P۲)، یک تا ۵ ژن دخالت دارند.
رسول بنایی، امین باقی زاده، سعید خاوری خراسانی،
دوره ۳، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۵ )
چکیده
به منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی الینهای ذرت، آزمایشی با استفاده از ۸ الین خویش آمیخته نسل ۶( S۶ )بهعنوان الینهای مادری و ۲ تستر )۵-۱/ K۱۲۶۴( زودرس( و ۲/K۳۶۱۵( دیررس(( بهعنوان والدین پدری به همراه۲ شاهد زودرس )۳۰۲ Ksc )و دیررس )Ksc۷۰۴ )با استفاده از طرح ژنتیکی تالقی الین × تستر در ۱-m قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار در دو محیط شور )( dS ۵= EC و غیر شور در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تحصیالت تکمیلی کرمان در سال زراعی ۱۳۹۳ اجرا گردید. نتایج تجزیه واریانس اختالف معنیداری بین الینها در برخی صفات در هر دو محیط نشان داد. اختالف معنیدار در میانگین مربعات الین × تستر در شرایط غیر شور برای کلیه صفات به غیر از صفات تعداد روز تا ظهور ۵۰ درصد کاکل و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک مشاهده شد. در شرایط شور فقط در صفات تعداد کل برگ و تعداد روز تا ظهور ۵۰ درصد کاکل میانگین مربعات الین × تستر غیر معنیدار بود. واریانس افزایشی برای صفات تعداد روز تا ظهور ۵۰ درصد کاکل و تعداد روز تا رسیدگی فیزیولوژیک در شرایط غیر شور بیشتر از واریانس غالبیت ارزیابی شد که نسبت بیشتر از یک واریانس افزایشی به واریانس غیر افزایشی نیز گویای این مطلب است. الین L۶ با مقدار ۷۸۵/۱۴۵۵ در شرایط غیر شور و ۱۰۷/۷۸۹ در شرایط شور دارای حداکثر عملکرد مثبت و معنیدار در ترکیبپذیری عمومی و تالقی های۴۶۰,۴۲۸=T۱×L۴ و ۳۶۳.۷۰۳=T۱×L۷ در شرایط غیر شور و تالقی ۳۴۵.۴۳۸=T۱×L۳ در شرایط شور دارای ترکیبپذیری خصوصی مثبت و معنیداری بودند. از کل تنوع موجود، سهم الینها و الین در تسترها بیشتر از سهم تسترها بوده است که نشان دهنده انتقال تنوع از الینها به هیبریدها می باشد.
سعید خاوری خراسانی، عبدالناصر مهدی پور،
دوره ۵، شماره ۱ - ( ۶-۱۳۹۷ )
چکیده
انتخاب بر اساس شاخص مناسب می‌تواند یکی از روش‌های موثر جهت گزینش غیر مستقیم برای بهبود همزمان عملکرد و اجزای آن باشد. به منظور تعیین شاخص انتخاب برای اصلاح ژنتیکی عملکرد، ۶۰ هیبرید سینگل کراس ذرت دانه ای در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار در شرایط تنش خشکی و بدون تنش (شاهد) در قالب دو آزمایش مجزا در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی کشت شدند. شاخص‌های انتخاب براساس صفات وارد شده در تجزیه رگرسیون گام به گام و با در نظر گرفتن ارزشهای فنوتیپی، ژنتیکی و اقتصادی محاسبه شدند. براساس نتایج حاصل از رگرسیون گام به گام در شرایط بدون تنش صفات رسیدگی فیزیولوژیک، ارتفاع بوته، عمق دانه، تعداد دانه در ردیف بلال و طول تاسل جمعا ۶۰,۶۸ درصد از تغییرات مربوط به عملکرد را تبیین نمودند، در حالیکه در شرایط تنش صفات تعداد دانه در ردیف بلال، ارتفاع بوته، ارتفاع بلال، وزن هزاردانه، طول بلال و تعداد برگ بالای بلال در مجموع ۶۳,۷۷ درصد از تغییرات مربوط به عملکرد را توجیه نمودند که در محاسبه شاخص انتخاب مورد استفاده قرار گرفتند. از ۵ شاخص انتخاب بهینه (اسمیت-هیزل) و یک شاخص انتخاب پایه (پسک- بیکر) برای گزینش ژنوتیپ‌های ذرت در شرایط تنش رطوبتی و غیر تنش استفاده شد. نتایج نشان داد که مقدار سودمندی نسبی گزینش بر مبنای عملکرد و پیشرفت ژنتیکی مورد انتظار برای کلیه صفات در شاخص دوم اسمیت هیزل در هر دو محیط غیر تنش و تنش، نسبت به سایر شاخص‌ها بیشترین میزان بود. براساس مقادیر عملکرد دانه و شاخص‌های انتخاب بهینه و پایه ۲۰ درصد از ژنوتیپ‌های برتر توسط هر شاخص انتخاب شدند. برمبنای نتایج حاصله در شرایط غیرتنش ژنوتیپ ۶۰ (رقم تجاری سینگل کراس ۷۰۴ ) توسط تمامی شاخص‌ها به عنوان برترین ژنوتیپ و در شرایط تنش رطوبتی ژنوتیپ‌های متفاوتی به عنوان برترین‌ها توسط شاخص‌های مختلف انتخاب گردیدند که می‌توان به ژنوتیپ‌های ۱۶ (ME۷۷۰۰۶/۱ × K۱۲۶۳/۱)، ۲۲ (ME۷۷۰۰۶/۱ × K۱۲۶۳/۱) و ۳۴ (ME۷۸۰۰۵/۲ × A۶۷۹) اشاره کرد که لااقل توسط ۲ یا ۳ شاخص گزینشی مختلف برای شرایط تنش رطوبتی برگزیده شده‌اند.
علی برزگری، سعید ملک زاده شفارودی، سعید خاوری خراسانی، فرج‌اله شهریاری احمدی،
دوره ۸، شماره ۲ - ( ۱۲-۱۴۰۰ )
چکیده
دستیابی به نتایج مطلوب در برنامه‌های به‌نژادی گیاهی، نیازمند انتخاب آگاهانه والدین بر اساس قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی و نوع اثرات ژن‌ها می‌باشد. به‌منظور برآورد اجزای واریانس ژنتیکی و قابلیت ترکیبپذیری عمومی و خصوصی لاین‌های ذرت شیرین، آزمایشی با استفاده از ۸ لاین اینبرد S۶ ذرت شیرین شامل ۴ لاین مادری و ۴ والد پدری با استفاده از یک طرح ژنتیکی لاین × تستر در سال ۱۳۹۸ در ایستگاه طرق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. ترکیبات تست‌کراس حاصل از این تلاقی‌ها برای شرکت در آزمون نتاج در یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با ۳ تکرار در سال ۱۳۹۹ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه لاین × تستر نشان داد اثر لاین، تستر و لاین × تستر برای اکثر صفات اندازه‌گیری شده دارای اختلاف معنیدار بودند (p < ۰,۰۵). تغییرات نسبت σ۲gca/σ۲sca برای صفت عملکرد دانه برابر با ۰,۱ برآورد گردید و نشان داد که هر دو اثر افزایشی و غالبیت در کنترل این صفت نقش دارند، اما سهم اثر غالبیت بیشتر بود. نتایج تحقیق نشان داد ترکیبپذیری عمومی لاین‌های L۳ و T۱ برای صفت عملکرد دانه با اثر GCA مثبت و معنیدار برآورد گردید. همچنین نتایج عملکرد دانه نشان داد که ترکیبات T۱ ×L۳ ، T۴ ×L۲ و T۱ ×L۴ به‌ترتیب با میانگین عملکرد بلال سبز ۳۳,۹۶، ۳۰,۴۷ و ۲۷,۸۵ تن در هکتار برترین هیبریدها بودند. این ترکیبات می‌توانند بهعنوان هیبریدهایی با پتانسیل عملکرد بالا در برنامه‌های اصلاحی پیشرفته برای تولید و معرفی ارقام جدید ذرت شیرین مورد استفاده گیرند.
