بهمنظور انتخاب متحملترین ژنوتیپ طالبی و خربزه به تنش خشکی، تعداد۳۰ توده محلی و رقم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بروجرد، در سال۱۳۹۷ بررسی گردیدند. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی اجرا شد. تنش خشکی از آغاز میوهدهی اعمال گردید. آبیاری بر اساس میزان تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A (شرایط نرمال: ۵۰میلیمتر و شرایط تنش: ۱۰۰ میلیمتر) انجام شد. نتایج این مطالعه نشان داد که همبستگی بالا بین عملکرد در شرایط تنش (YS) و آبیاری نرمال (YP) با شاخصهای تحمل به تنش خشکی از جمله MP(میانگین عملکرد)،GMP (میانگین هندسی عملکرد) و STI (شاخص تحمل تنش) وجود داشت. وراثتپذیری عمومی در شرایط تنش خشکی از ۸۱ درصد برای عملکرد میوه در بوته تا ۹۷ درصد برای تعداد میوه متغیر بود. در شرایط تنش خشکی، بالاترین درصد ضریب تنوع ژنتیکی (GCV) برای صفات وزن گوشت و پوست (۴۹ درصد)، تعداد میوه (۴۷ درصد) و کمترین مقدار برای روز تا رسیدگی (۴ درصد) بهدست آمد. بر اساس نمودار بایپلات تجزیه به مؤلفههای اصلی تودههای ممقانی، ریشبابا، گرمک، ملون ژاپنی، خربزه شادگان و خربزه نهاوندی بهعنوان متحمل و توده مازندرانی، ازبک یک و گینسنماکوآ بهعنوان حساس به تنش خشکی شناسایی شدند. یافتههای مطالعه حاضر میتواند در فرآیند تلاقی بین تودههای محلی و ارقام تجاری مورد استفاده قرار گرفته و در نهایت موجب تسریع در برنامههای بهنژادی با هدف تولید ارقام متحمل به تنش خشکی طالبی و خربزه شوند.