به‌منظور بررسی اجزای ژنتیکی و نحوه توارث تعدادی از صفات مورفولوژیک،6 ژنوتیپ گندم دورومدیم (چهل‌دانه، گردیش، زردک، سوریه 1، واها و Knd1149//68/ward) و بذور حاصل از تلاقی دای‌آلل کامل آن‌ها در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 2 تکرار در سال زراعی 85-1384 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه کشاورزی دیم مراغه کشت گردیدند. نتایج تجزیه دای‌آلل نشان داد که برای صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله و تعداد پنجه بارور سهم واریانس افزایشی نسبت به واریانس غالبیت بیشتر بود. مقدار مثبت پارامتر F نشان داد که در والدین مورد استفاده فراوانی آلل‌های غالب نسبت به آلل‌های مغلوب بیشتر بود. مقدار درجه غالبیت نیز نشان‌دهنده غالبیت ناقص ژن‌ها در کنترل صفات عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، طول سنبله، تعداد پنجه بارور و وزن صد دانهو فوق غالبیت در کنترل طول پدانکلبود. تجزیه گرافیکی نشان داد که افزایش صفات عملکرد دانه، طول پدانکل، وزن صد دانه، تعداد دانه در غلاف و طول سنبله توسط ترکیبی از آلل‌های غالب و مغلوب کنترل می‌گردد.بالا بودن سهم اثر افزایشی برای عملکرد دانه نشان‌دهنده امکان گزینش برای بهبود صفت مذکور در ژنوتیپ‌های مورد مطالعه است. از آنجا که در بین والدین مورد مطالعه بیشترین مقدار عملکرد دانه مربوط به رقم گردیش (33/10 گرم در بوته) بود، این رقم می‌تواند در برنامه‌های اصلاحی به‌عنوان والد تلاقی جهت نیل به لاین‌هایی با عملکرد و اجزای عملکرد بالا مورد استفاده قرار گیرد. همچنین بهره‌گیری از تلاقی Knd1149//68/ward × واها با بیشترین میزان عملکرد در بین ژنوتیپ‌های مورد مطالعه، در برنامه‌های تولید هیبرید توصیه می‌‌شود.
Sadeghzadeh-Ahari D, Sharifi P, Karimizadeh R, Mohammadi M. Estimation of Genetic Parameters of Morphological Traits in Rainfed Durum Wheat (Triticum turgidum L.) using Diallel Method. pgr 2015; 2 (1) :45-62 URL: http://pgr.lu.ac.ir/article-1-42-fa.html
صادق‌زاده اهری داوود، شریفی پیمان، کریمی زاده رحمت الله، محمدی محتشم. برآورد پارامترهای ژنتیکی برخی صفات مورفولوژیکی گندم دوروم (Triticum turgidum L.) دیم با استفاده از روش دای‌آلل هیمن. پژوهش های ژنتیک گیاهی. 1394; 2 (1) :45-62
