گروه مهندسی تولید و ژنتیک گیاهی، دانشکده‌ی کشاورزی، دانشگاه کردستان، سنندج ، h.badakhshan@uok.ac.ir
چکیده: (84 مشاهده)
ارزیابی و مقایسه تنوع ژنتیکی در گونه‌های گیاهی، برای اهداف به‌نژادی ضروری است. در این مطالعه، تنوع دو گونه‌ی یولاف زراعی (Avena sativa) و وحشی (Avena fatua) با استفاده از نشانگرهای مولکولی، صفات فنوتیپی و پارامترهای کروموزومی مقایسه شد. با استفاده از نشانگرهای SCoT وIRAP به‌ترتیب 283 و 117 نوار تشکیل شد. نشانگرهای SCoT چندشکلی بیشتری را در گونه‌ی وحشی (37/65 درصد) در مقایسه با گونه‌ی زراعی (60.07 درصد) نشان دادند. نشانگرهایIRAP نیز به‌ترتیب با 76.07 و 69.23 درصد چندشکلی، روند مشابهی داشتند. بر اساس شاخص‌های تنوع ژنتیکی Ne، He و PIC نیز تنوع ژنتیکی نسبتاً بیشتری در گونه‌ی وحشی نسبت به گونه‌ی زراعی برای هر دو سیستم نشانگری برآورد شد؛ اما فاصله ژنتیکی نسبتاً کمتری بین دو گونه وجود داشت. تجزیه‌ی ساختار جمعیت، با استفاده از روش‌های بیزین، تجزیه به مختصات اصلی (PCoA) و تجزیه واریانس مولکولی (AMOVA)، زیرجمعیت‌های متمایز و تنوع ژنتیکی قابل‌توجهی را در درون گونه‌ها نشان داد و نتایج هر سه روش همسو بودند. بین ژنوتیپ‌های یولاف از نظر صفات فنوتیپی تفاوت معنی‌داری وجود داشت. ارتفاع بوته و وزن صددانه به‌ترتیب در ژنوتیپ‌های زراعی و در ژنوتیپ‌های وحشی بیشتر بودند. بر اساس، نقشه حرارتی مبتنی بر صفات فنوتیپی اندازه‌گیری شده، ژنوتیپ‌ها در سه دسته گروه‌بندی شدند. همه‌ی ژنوتیپ‌های یولاف هگزاپلوئید بودند؛ اما از نظر پارامترهای کروموزومی نظیر طول کل کروموزوم‌ها، شاخص سانترومری و شاخص پراکندگی تفاوت‌هایی داشتند. با این وجود، تفاوت معنی‌داری بین گونه‌های زراعی و وحشی از نظر پارامترهای کروموزومی وجود نداشت. تجزیه به مؤلفه‌های اصلی (PCA) بر اساس پارامترهای کروموزومی، 72/94 درصد از واریانس تجمعی را تبیین کرد. در این تجزیه، مؤلفه‌های اول و دوم به‌ترتیب بیانگر موقعیت سانترومر و عدم تقارن بین کروموزومی بودند. نتایج این مطالعه، می‌تواند در برنامه‌های به‌نژادی یولاف و راهبردهای حفاظت گونه‌ها سودمند باشد.
Zarei P, Badakhshan H, Mirzaghaderi G. Comparison of Genetic Diversity Between Two Oat Species (Avena sativa and Avena fatua) Using Phenotypic Traits, Molecular Markers, and Chromosomal Parameters. pgr 2024; 11 (1) URL: http://pgr.lu.ac.ir/article-1-314-fa.html
زارعی پرستو، بدخشان هدیه، میرزاقادری قادر. مقایسه تنوع ژنتیکی در دو گونه‌ی یولاف (Avena sativa و Avena fatua) با استفاده از خصوصیات فنوتیپی، نشانگرهای مولکولی و پارامترهای کروموزومی. پژوهش های ژنتیک گیاهی. 1403; 11 (1)
