بخش تحقیقات دانه‌های روغنی، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج ، ba.alizadeh@areeo.ac.ir
چکیده: (93 مشاهده)
اثر متقابل ژنوتیپ × محیط مسئله‌ای مهم در مطالعه صفات کمی می‌باشد، زیرا پایداری عملکرد در محیط‌های مختلف را کاهش می‌دهد. در این راستا، به‌منظور تجزیه اثر متقابل ژنوتیپ × محیط و تعیین پایداری عملکرد دانه و سازگاری لاین‌های جهش‌یافته کلزای زمستانه، تعداد 9 لاین و 6 رقم در شش ایستگاه تحقیقاتی (اصفهان، همدان، کرج، کرمانشاه، قزوین و زرقان) در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به‌مدت دو سال زراعی (1400-1402) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب عملکرد دانه نشان داد که اثرات محیط، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط معنی‌دار بود. معنی‌دار بودن اثر متقابل ژنوتیپ × محیط،بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ‌ها در محیطهایمختلف بود و از این‌رو، امکان تجزیه پایداری ژنوتیپ‌ها وجود داشت. بر اساس نتایج تجزیه پایداری با روش ابرهارت و راسل، رقم طلایه با عملکرد بالاتر از میانگین و ضریب رگرسیون نزدیک به یک به‌عنوان ژنوتیپ با سازگاری عمومی بالا برای تمام مناطق شناخته شد. بر اساس روش گزینش هم‌زمان برای عملکرد و پایداری (iYS)، لاین‌های Z-900-6، T-1200-1 و رقم طلایه با کمترین مقادیر به‌عنوان پایدارترین و ارقام زرفام، اوکاپی و اکسپرسبا بیشترین مقدار آماره مذکور به‌عنوان ناپایدارترین ژنوتیپ‌ها شناسایی شدند. همچنین بر اساس شاخص SIIG، لاین‌های Z-900-6، T-1200-1 و رقم طلایه با داشتن مقدار SIIG بالا و همچنین عملکرد دانه بالاتر از میانگین به‌عنوان ژنوتیپ‌های برتر از نظر پایداری و عملکرد دانه شناخته شدند؛ بنابراین لاین‌های Z-900-6 و T-1200-1 قابلیت ورود به آزمایش‌های تحقیقی-ترویجی به‌منظور معرفی به‌عنوان رقم جدید را دارند. بر اساس نتایج تجزیه خوشه‌ای، هر دو سال آزمایش مکان‌های کرج، زرقان، کرمانشاه و اصفهان در یک گروه قرار گرفتند که نشان‌دهنده قابلیت پیش‌بینی و تکرارپذیری بالای این مکان‌ها می‌باشد.
Mehripour Azbarmi H, Saba J, Alizadeh B, Gholizadeh A, Shekari F. Studying the Genotype × Environment Interaction and Grain Yield Stability of Winter Oilseed Rape Mutant Lines Using Parametric, Non-Parametric and SIIG Index Methods. pgr 2024; 11 (1) URL: http://pgr.lu.ac.ir/article-1-310-fa.html
مهری‌پور ازبرمی حسین، صبا جلال، علیزاده بهرام، قلی‌زاده امیر، شکاری فرید. بررسی برهم‌کنش ژنوتیپ × محیط و پایداری عملکرد دانه لاین‌های جهش‌یافته کلزای زمستانه با استفاده از روش‌های پارامتری، ناپارامتری و شاخص SIIG. پژوهش های ژنتیک گیاهی. 1403; 11 (1)
