|
|
|
|
جستجو در مقالات منتشر شده |
|
|
6 نتیجه برای شعر
علی اصغر حبیبی، امیر بهارلو، مهدی جوان بخت، سال 7، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
قرآن کریم به عنوان اصلیترین کتاب دینی مسلمانان در طول 14 قرن، تأثیرهای بسزایی بر ابعاد گوناگون زندگی مسلمانان داشته است. این کتاب آسمانی با عمق معانی و غنای واژگانی، ارزشمندترین منبع دینی الهامبخش نزد هنرمندان مسلمان قلمداد میگردد. در این بین یکی از شخصیتهای گمنام با نام «مولانا محمدولی دشتبیاضی» به عنوان شاعری شیعه از خطه خراسان در سده دهم هجری است که عبارات و معانی قرآنی از اصلیترین دستمایههای شعری او محسوب میگردد. این جستار بر آن است تا از رهگذر تحلیل درونمایههای بنیادی شعر دشتبیاضی و با تکیه بر انواع رابطه بینامتنی چگونگی اثرپذیری این شاعر از معانی، مفاهیم، تصاویر و... قرآن کریم را واکاوی نموده و حدود و ثغور آن را در لایههای پنهان و آشکار شعریاش نشان دهد. نتایج این پژوهش حکایت از آن دارد که دشتبیاضی به طور یکنواخت از قرآن تأثیر نپذیرفته و بیشترین تأثر از قرآن در قصاید اوست. از نظر فراوانی، بینامتنی اشارهای و واژگانی بیشترین بسامد و بینامتنی گزارهای و اسلوبی کمترین بسامد را در دیوان شاعر به خود اختصاص دادهاند.
علی خضری، سال 7، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
قرآن کریم آیینۀ تمام نمای تجلّی قدرت خداوند و بزرگترین و پایدارترین معجزه الهی برای همۀ بشریت است. این کتاب هدایتگر که بالاترین درجههای بلاغت و زیبایی سخن را در بر دارد، همیشه الهامبخش اذهان خلاق شاعران بوده است و آنان از تعبیرات بینظیر و اصطلاحات پرطنین قرآن در آثار خویش بهره جستهاند. الهامگیری از قرآن کریم، در ادبیات دوره انحطاط به دلیل رواج تصوّف و گرایش شاعران به زهد رواج بیشتری دارد. صفیالدین حلی از شاعران برجسته این دوره است که به دلیل شیعه بودن و پرورش یافتن در یکی از شهرهای ادب پرور عراق- حلّه- با قرآن و ادبیات قرآنی آشنایی تمام داشته و جلوههایی از جمال این کتاب مقدّس را در بیشتر درونمایههای شعری خویش نموده است. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی با نگاهی به نظریه بینامتنیت به تأثیر قرآن بر شعر این شاعر پرداختهایم. تجلّی آیات قرآن در شعر شاعر در اغراضی چون مدایح نبوی، نمایانتر و پررنگتر به نظر میرسد. همچنین استفاده تصرّفی وی از آیات قرآنی از بسامد بالاتری برخوردار است.
آقای سید آرمان حسینی آبباریکی، آقای علیرضا شهرستانی، سال 7، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
تأثیر قرآن کریم و حدیث در سرودههای شاعران کُرد قابل توجّه است؛ آن چنان که اشعار این شاعران، سرشار از الهامات قرآنی، احادیث قدسی و نبوی و نیز مفاهیم عمیق عرفانی است. سرودههایِ غلامرضاخان ارکوازی- از شاعران نامی کُرد در قرن سیزدهم هجری قمری- سرشار از مفاهیم قرآنی، حبّ اهلبیت (علیهمالسّلام) و نیز مضامین پُربار عرفانی است. ارکوازی مانند برخی از شاعران، نخواسته که تنها با زیور آیات و احادیث اشعار خویش را بیاراید، بلکه کلام الهی و سخنان گهربار ائمه (علیهمالسّلام) با ذهن و ضمیر او عجین شده است. از آنجایی که سرودههای شاعر، به عنوان یک مأخذ ارزنده در پژوهشهای شیعی و عرفانی، میتواند حائز اهمیت باشد، بنابراین در این جستار سعی بر آن است تا به روش تحلیل عقلانی محتوا به اختصار دربارۀ شاعر و زبان شعری او مطالبی ذکر شود، سپس ضمن بیان پیشینۀ تحقیق، تأثیر قرآن و حدیث در بخشی از سرودههای او بررسی شود. نتیجه اینکه شاعر به صورتهای گوناگون ازجمله اقتباس، ترجمه و برآیندسازی از آیات و احادیث تلمیح به داستان پیامبران در سرودههای خود بهره برده است.
دکتر طیبه فدوی، آقای مسعود باوان پوری، خانم نرگس لرستانی، سال 7، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
قرآن کریم، سرچشمۀ علم، معرفت و برنامۀ زندگی سعادتمندانۀ انسانهاست و هر کس حسب توانمندی خویش از آن بهره میگیرد. شاعران نیز به فراخور ذوق خویش و در جهت مقبول ساختن بیشتر شعر خویش در کلام خود از این منبع لایزال بهره بردهاند. ورود قرآن کریم به زبان فارسی سبب غنای آن و افزایش دامنه مفردات و مضامین شعری شده و اسلوب شعر فارسی را سهل و ساده ساخته است. نسیمی شیروانی- شاعر دوره تیموری- به واسطۀ آشنایی با قرآنکریم- بیشک در سخنان خویش از نصّ آن اثر پذیرفته است. وی در خلال اشعار خویش گاهی عین آیات قرآنی را به کار گرفته و گاهی جزئی از آنها را در شعر خویش گنجانده است. نسیمی در پارۀ دیگری از اشعار خویش به مضامین قرآنی- دینی مانند قیامت، توحید و زوال دنیا اشاره نموده است. اشاره به پیامبران(علیهمالسلام)، که داستان آنها در قرآن کریم بیان شده بخش دیگری از اشعار نسیمی را به خود اختصاص داده است. نویسندگان در این مقاله برآنند با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی، الهامپذیری نسیمی را از مفردات و عبارات قرآن کریم و نیز داستانها و شخصیتهای قرآنی و توانایی وی در به کارگیری کلام وحی نمایان سازند.
آقای قاسم مختاری، خانم سمیه ماستری فراهانی، سال 7، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
بینامتنیت رویکردی نوین در عرصه نقد ادبی است که بر اساس آن، هیچ متن بشری خودبسنده نیست و هر متنِ جدید، زاییده متون قدیم یا معاصر آن و تحت تأثیر آنهاست. در دهه شصت قرن بیستم میلادی«ژولیا کریستوا» ناقد فرانسوی، این نظریه را در ضمن مباحث نقدی خویش مطرح کرد که ساختار نقد قدیم را متحول کرد و به شدت مورد توجه منتقدان عربی قرار گرفت. پدیدۀ«تناص» یا بینامتنیت قرآنی در شعر «ایلیا ابوماضی» فراوان یافت میشود؛ چرا که قرآن کریم، تأثیر لفظی و معنوی شگرفی در اشعار این شاعر برجستۀ معاصر عربی نهاده است و این اثرپذیری لفظی و معنوی در ژرفای اندیشههای شاعر نمودی زیبا و شایان توجه دارد. ابوماضی شاعر تأمل است. تأمل در هستی و انسان، از بارزترین وجوه اندیشه اوست. وی توانسته است با بهرهمندی از قرآن، این سرچشمه نور و هدایت، افکار و اندیشه خود را به رشته نظم درآورد و با توجه به انواع بینامتنیت چون لفظی، مضمونی و بینامتنیت علَم، بین مفاهیم قرآنی و اندیشههای شعری و ادبی خویش با استفاده از رابطه نفی جزئی، پیوندی برقرار سازد و اوضاع زمان خویش را نقد نماید. در این پژوهش که به روش کتابخانهای و تحلیلی- موردی صورت گرفته است، تمسک «ایلیا ابوماضی» را به آیات و شواهد قرآنی برای بیان اندیشههای حقیقتجو و تأملات فکریاش در باب هستی و مسائل مربوط به آن واکاوی مینماییم و به نمونههایی از بینامتنیت قرآنی هر چند اجمالی در دیوان وی اشاره میکنیم و نتیجه خواهیم گرفت که آموزهها، مبانی و مضامین قرآنی در شعر و ادبیات معاصر از جمله ایلیا ابوماضی تجلی یافته است.
مرتضی محسنی، مسعود روحانی، الهه حسنپور، سال 7، شماره 1 - ( 6-1401 )
چکیده
ادبیّات فارسی که مهمترین بعد هنر ایرانی است بستری مناسب برای عرضه شدن فرهنگ دینی به عنوانِ یکی از دستاوردهای معنوی بوده است. فرهنگ دینی به عنوان یکی از مهمترین خردهفرهنگها تشکیلدهندۀ فرهنگِ کلّیِ جامعۀ ایران در پس از اسلام، همانند دیگر اجزای پیکرۀ فرهنگ ایرانی، بخش مهمی از درونمایهها و عواطف شعر فارسی را به خود اختصاص داده است. درونمایههای دینی که از منبع قرآن کریم و حدیث شریف سرچشمه میگیرند موجب بازتاب آیات و احادیث در ادبیات فارسی شده است. در این مقاله نوع بازتاب آیات و احادیث در شعر عشقی، نسیم شمال و بهار مورد بررسی قرار گرفته است. از این رو با معرفی کوتاه فرهنگِ اجتماعی پیش از عصر مشروطه و پس از آن که به سوی الگوی فرهنگیِ جامعۀ غیردینی سوق مییافت، با ارائۀ جدولها و آمار، گرایش بهار، نسیمشمال و میرزاده عشقی به آیات و احادیث در طول حیات شاعری آنان نشان داده شد. دستاورد پژوهش ناظر بر این است ملکالشعرای بهار، در دیوان شعری خود، در استفاده از آیات قرآنی و احادیث به ترتیب با 227 آیه و 174حدیث، بالاترین رتبه را نسبت به نسیمشمال و عشقی به دست آورده است.
|
|
|
|
|
|